آرماتور مش
با سلام و شادباش ، آرماتور مش در واقع آرماتور های بافته شده ای است که می تواند دارای سایز آرماتور و چشمه های مربعی متفاوتی باشد. این سیستم برای جاهایی که نیازمند آرماتور بافته شده ای می باشند به کارگرفته می شود. از جمله مکان های استفاده از مش های آرماتور می توان به دیوارها ، شاتکریت و مقاوم سازی ، بتن کف سازی سازه ها و … می باشد.
نوع و مشخصات ميلگردهاي مصرفي در بتن
ميلگردهاي مصرفي بايد تميز بوده و عاري از هر گونه آلودگي نظير چربيها، دوغاب سيمان سخت شده، گرد و خاك، زنگ، ضد زنگ، قير و مواد كند گير كننده و يا مواد زائد ديگر باشد. ميلگردها قبل از مصرف بايد كاملاً پاكيزه باشند تا اثري در پيوستگي بتن و ميلگردها نداشته باشد. مقطع ميلگرد مصرفي نبايد به علت زنگزدگي تضعيف شده باشد. استفاده از ميلگردهاي زنگ زده به شرطي مجاز است كه اولاً زنگزدگي قبلاً ً كاملاً پاك شود، ثانياً قطر ميلگرد پس از زدودن زنگ اندازه‌گيري و حداكثر كاهشي به اندازه رواداري‌هاي مجاز داشته باشد.
در صورتي كه زنگزدگي به صورت ناچيز باشد و بتوان با ناخن يا كشيدن گوني به سطح ميلگرد آن را پاك نمود، نياز به زنگ‌زدايي نمي‌باشد. تمامي ميلگردهاي مصرفي در بتن (باستثناي خاموتها) بايد از نوع ميلگرد آجدار باشند. قطر اسمي ميلگرد ساده قطري است كه در برگ شناسايي آن ذكر مي‌شود و معادل قطر دايره‌اي است كه مساحت آن برابر مساحت مقطع عرضي ميلگرد باشد. در مورد ميلگرد آجدار، قطر اسمي معادل قطر اسمي ميلگرد صاف هم وزن آن اختيار مي‌شود.
حمل و انبار كردن ميلگردها
ميلگردها به صورت كلاف، شاخه، شبكه جوش شده يا بافته شده در كارخانه، تحويل مي‌شوند. ميلگردهاي مصرفي در بتن بايد بدون خم‌شدگي تحويل كارگاه شوند، معمولاً ميلگردهاي به قطر 8 ميليمتر و كمتر مي‌تواند به صورت كلاف تحويل شوند. مصرف ميلگردها با قطرهاي بالاتر از 10 ميليمتر به صورت كلاف مجاز نيست. باز كردن كلاف با وسيله مناسب و با تأييد دستگاه نظارت در كارگاه انجام مي‌گيرد.
در تمام مدت حمل، تخليه، نگهداري و كارگذاري ميلگردها بايد آنها را در مقابل هر گونه زنگزدگي و يا ديگر آسيب‌هاي فيزيكي و شيميايي محافظت نمود. ميلگردها نبايد در تماس با خاك يا مصالحي باشند كه رطوبت را در خود نگه مي‌دارد و عموماً نبايد ميلگردها براي مدت طولاني در معرض باران و برف و هواي مرطوب قرار گيرند، بدين منظور توصيه مي‌شود در زير كلافها و يا بنديل‌هاي ميلگرد، خركهاي چوبي قرار داده شود.
گاه براي محفاظت ميلگردها از پوششهاي نايلوني استفاده مي‌شود كه مي‌تواند به زنگ زدگي بيشتر منجر شود، لذا توصيه مي شود براي پوشش ميلگردها از پوشش‌هايي نظير برزنت استفاده شود.
در فاصله زماني ورود ميلگردها به كارگاه تا قرار گرفتن آنها در سازه، ضوابط زير در مورد جابجايي و انبار كردن آنها بايد رعايت شود :
1. بايد از هر نوع صدمه مكانيكي يا تغيير شكل‌هاي زياد در ميلگردها نظير له‌شدگي، ضربه حاصل از سقوط از ارتفاع و نظاير اينها جلوگيري شود.
2. بايد از گسيختگي جوشها درشبكه‌هاي جوش شده جلوگيري شود.
3. نشانه‌هاي مشخص كننده نوع ميلگرد نبايد از بين بروند.
4. ميلگردها نبايد در معرض هيج نوع آلودگي با اثر زيان‌آور بر چسبندگي آنها از قبيل گل، روغن و ساير پوششهاي غير فلزي قرار گيرند.
بريدن و خم كردن ميلگردها
بريدن و خم كردن ميلگردها بايد مطابق نقشه‌ها و مشخصات اجرايي در كارگاه انجام شود.
بريدن ميلگردها بايد حتي‌الامكان با وسائل مكانيكي صورت گيرد (بويژه براي فولادهاي با مقاومت بيشتر و اصلاح سرد شده به روش پيچاندن). خم كردن ميلگرد بايد به روش سرد انجام شود. استفاده از حرارت (بيش از oC 100) براي خم كردن ميلگرد مجاز نيست. خم كردن ميلگردهاي داخل بتن نظير ميلگردهاي انتظار يا باز كردن ميلگردهاي خم شده مجاز نيست مگر با اجازه دستگاه نظارت و پيش بيني در طرح . همچنين رعايت نكات زير الزامي است :
1. حداقل قطر فلكه خم كن متناسب با نوع فولاد است و اين حداقل بايد با اعداد مندرج در جدول 1، مطابقت نمايد.
جدول 1: حداقل قطر خم براي ميلگردهاي مختلف
S-500(A- IV)
S-400(A- III) S-300 (A-II)
S-350 S-220
(1) (A-I) نوع ميلگرد
D قطر ميلگرد (mm)
d 6 D 5 d 5 D كوچكتر از 28
d 8 d 6 d 5 34 <d 28
d 10 d 10 d 7 55 <d 36
طبقه‌بندي A-I و نظير آن مربوط به كشور روسيه بوده و در برخي از كارخانه‌هاي ايران مورد استفاده قرار مي گيرد.
2. سرعت خم كردن متناسب با نوع فولاد و دماي محيط انتخاب مي‌شود. در هواي سرد و هنگام استفاده از ميلگردهاي با مقاومت بالاتر و قطر بيشتر، بايد از سرعت خم كردن كاسته شود، زيرا در موارد فوق ميلگردها شكل پذيري خود را تا حدودي از دست مي‌دهند.
3. دردماي كمتر از 5- درجه سيلسيوس خم كردن ميلگردها مجاز نيست.
4. قطر داخلي خم براي خاموت (ميلگردهاي عرضي) با قطر بيش از 16 ميليمتر بر اساس جدول 1 بوده و براي خاموت با قطر 16 ميليمتر و كمتر، حداقل قطر خم براي ميلگردهاي مختلف در جدول به ترتيب d 5/2 و d 4 خواهد بود.
5. در مواردي كه خم كردن ميلگردها به وسيله دست انجام مي‌گيرد، ميز مناسبي براي خم كردن بايد انتخاب نمود تا در هنگام خم كردن ميلگرد را به شكل مطلوب نگاه دارد، تا ميلگرد خم شده مسطح باشد. بديهي است كه در خم كاري ميلگردها با دست نمي‌توان به خوبي محدوديت قطر خم و سرعت خم‌كاري را رعايت نمود. همچنين قطر خم درقسمتهاي مختلف يكسان نخواهد بود، بويژه اگر در هواي سرد خم كاري انجام مي‌شود و يا از ميلگردهاي پر مقاومت و ترد يا قطر زياد استفاده شود لازم است از دستگاه‌هاي خم كن مكانيكي بهره گرفته شود.
6. چنانچه شكل خم ميلگرد پيچيده باشد، قبل از خم كردن، شكل آن به اندازه واقعي رسم ميگردد تا براي كنترل مورد استفاده قرار گيرد.
7. قبل از برش و خم كردن اندازه قطر ميلگرد بايد كنترل گردد، زيرا هميشه نمي‌توان تنها به اتكاي قضاوت چشمي قطر ميلگردها را تشخيص داد. به همين دليل در آيين نامه بتن ايران استفاده از قطرهاي مرجح توصيه شده است تا تشخيص آنها از يكديگر با سهولت بيشتر انجام شود. انبار كردن ميلگردها از يك قطر و يك نوع به صورت جداگانه در كارگاه لازم است، حتي گاه توصيه مي‌شود، ميلگردهاي كارخانه‌هاي مختلف قبل از كنترل كيفيت در محلهاي متفاوتي انبار شوند (قرنطينه ميلگردها).
جاگذاري و بستن ميلگرد
هنگام نصب، ميلگردها بايد عاري از هر گونه آلودگي نظير زنگ زدگي، گل، چربي، رنگ و ذرات خارجي كه مانع چسبندگي بين بتن و ميلگردها ميگردد، باشند. كليه آلودگي‌ها بايد قبل از نصب و كارگذاري زدوده شود و تا شروع مرحله بتن‌ريزي از آلودگي‌ها محفوظ بماند. ميلگردها با توجه به قطر، طول و شكل بايستي در محلهاي تعيين شده به نحوي مستحكم و ثابت شوند كه هنگام بتن‌ريزي هيچگونه تغييرو جابجايي در آنها صورت نگيرد. به منظور كنترل و تضمين پوشش بتن، با تأييد دستگاه نظارت مي‌توان از قطعات بتني (لقمه‌ها) يا خركهاي فلزي و پلاستيكي با ابعاد موردنظر به تعداد لازم استفاده نمود. در صورتي كه در محيط‌هاي خورنده هستيم استفاده از خرك فولادي كه در سطح بتن قرار گيرد مجاز نيست. لقمه‌هاي بتني به ضخامت مورد نظر بايد با بتن يا ملات و با نسبت آب به سيمان مساوي يا كمتر از بتن اصلي ساخته شود. بتن يا ملات آن بايد به خوبي متراكم و عمل‌آوري شود. استفاده از چوب، آجر و مصالح كم دوام توصيه نمي‌شود.
در روش معمول براي بستن ميلگردهاي اصلي به تنگها و خاموتها از مفتولهاي سيمي گالوانيزه به قطر 1 تا 5/1 ميليمتر استفاده مي‌شود. استفاده از جوشكاري براي بستن ميلگردهاي متقاطع، مگر براي فولادهاي جوش پذير و با تأييد دستگاه نظارت مجاز نمي‌باشد.
در مهارهايي كه انتهاي آنها خم شده است بايد خم آنها به طرف پايين يا داخل باشد به نحوي كه قلاب آنها در منطقه پوشش بتني قرار نگيرد، در غير اين صورت امكان زنگ زدگي و نمايان شدن آنها از سطح بتن وجود خواهد داشت. در مورد بستن ميلگردها با مفتول (سيم) ميلگردبندي در مناطق خورنده، سر سيم نبايد در پوشش بتني روي ميلگرد واقع شود، زيرا ضخامت پوشش را كاهش مي‌دهد.
وصله كردن ميلگرد
بايد سعي شود حتي الامكان در طراحي و هنگام اجرا به گونه‌اي عمل گردد تا ميلگردهاي مصرفي در يك عضو به صورت يكپارچه باشند. تمام جزئيات اتصال ميلگردها بايد در نقشه‌هاي اجرايي منعكس گردد و تعداد اتصالات به حداقل ممكن كاهش يابد. در صورتي كه وجود وصله اجتناب‌ناپذير باشد، اين اتصالات بايد در مقطعي قرار داده شوند كه نيروها و تنشهاي وارده بر ميلگردها حداقل باشند، و از تمركز تمامي وصله‌ها در يك مقطع نيز خودداري شود.
وصله كردن ميلگردها بايد به روشهاي پوششي، اتكايي، مكانيكي جوشي و يا وصله‌هاي مركب مطابق آئين نامه بتن ايران و زير نظر دستگاه نظارت انجام شود.
طول وصله براي ميلگردهاي صاف دو برابر طول وصله مشابه در ميلگردهاي آجدار مي‌باشد. در صورتي كه محل وصله‌ها در نقشه‌هاي اجرايي و دستورالعمل‌هاي بعدي دستگاه نظارت منعكس نباشد رعايت نكات زير الزامي است :
1- در قطعات تحت خمش، خمش توأم با فشار (نظير تيرها يا تير-ستونها) نبايد بيش از نصف ميلگردها در يك مقطع وصله شوند.
2-در صورت وجود كشش يا كشش ناشي از خمش، حداكثر يك سوم ميلگردها در يك مقطع را مي‌توان به وسيله پوشش وصله نمود.
3- وصله كردن ميلگردهاي تحتاني قطعات خمشي دروسط دهانه يا نزديك به آن و يا ميلگردهاي بالايي قطعه خمشي روي تكيه گاه يا نزديك آن مجاز نيست.
4- به طور كلي هر وصله بايد به اندازه 40 برابر قطر ميلگرد با وصله مجاور فاصله داشته و در يك مقطع قرار نگيرد.
آرماتور ها یا ميلگردها
ملاحظات كلي
يكي از معمولترين علل تخريب سازه‌هاي بتن مسلح، خوردگي ميلگرد است. خوردگي ميلگردهاي داخل بتن به علت نفوذ اكسيژن، آب، دي اكسيد كربن، كلريدها و ديگر نمكها مي‌باشد. از طرف ديگر، چنانچه سطح ميلگردها داراي زنگزدگي باشد، ميزان پيوستگي آنها با بتن كاهش مي‌يابد. اگر چه يك لايه زنگزدگي سطحي تا حدودي مي‌تواند باعث پيوستگي بهتر ميلگردها با بتن شود. ولي به علت اينكه تشخيص اين مقدار زنگزدگي ميلگرد در كارگاه شايد ميسر نباشد و نيز به علت شرايط آب و هوايي مهاجم درمنطقه، بهتر است كه ميلگردها داراي زنگزدگي نباشند.
در مناطق گرم و مرطوب، تميز بودن آرماتورها و عاري بودن آنها از هر‌گونه مواد مضر و زيان آوري هنگام بتن‌ريزي ضروري است. لذا بايد فولاد قبل از مصرف و هنگام نگهداري در معرض عوامل مهاجم و خورنده واقع نشود.
همچنين ميلگردهاي با مقاومت زياد و بويژه سرد نورد شده از حساسيت بيشتري در برابر خوردگي و زنگزدگي برخوردارند. حتي بخشهايي از ميلگردهاي معمولي نيز كه خم شده‌اند، زودتر از ساير بخشهاي صاف و خم نشده زنگ‌زده مي‌شوند. بنابراين در صورتيكه نياز به بكارگيري ميلگردهايي از نوع بالاتر از 400 S وجود دارد، بويژه در صورتيكه سرد نورد شده و يا بصورت سرد پيچانده و اصلاح شده باشد، توصيه مي‌شود از پوشش بتني مناسب و يا پوششهاي اپوكسي يا اپوكسي‌هاي غني‌شده با روي استفاده شود تا شروع خوردگي تسريع و آهنگ خوردگي تشديد نگردد.
به غير از آرماتور یا ميلگردهاي معمولي، گاهي از انواع ميلگردهاي ضدزنگ ، گالوانيزه ، داراي پوشش اپوكسي و … در منطقه حاشيه خليج‌فارس به منظور دوام مطلوبتر استفاده مي‌شود كه البته استفاده از آنها بدون توجه به ويژگيهايي كه دارا مي‌باشند ممكن است باعث مشكلاتي شود. در ذيل به بعضي از ويژگيهاي آنها اشاره مي‌شود.
ميلگردهاي فولادي گالوانيزه شده گاهي در بعضي از پروژه‌هاي عمراني در منطقه (بخصوص در كشورهاي عربي) مورد استفاده قرار گرفته است. اين نوع ميلگردها معمولاً توسط فلز روي (Zn) پوشانده مي‌شوند. نتايج آزمايشگاهي، عملكرد مطلوب آنها را در برابر پديده كربناتاسيون نشان مي‌دهد، اما عملكرد چندان مطلوبي از اين ميلگردها در دراز‌مدت در محيط هاي كلريدي ديده نشده است.
جديداً در بعضي از پروژه ها از ميلگردهاي داراي پوشش اپوكسي نيز استفاده گرديده است. اين نوع ميلگردها داراي عملكرد خوبي در برابر تهاجم كلريدها هستند. به دليل شكننده بودن پوشش آنها، اين نوع ميلگردها نسبت به ميلگردهاي معمولي احتياج به مراقبت بيشتري دارند. حمل و نقل و جابجايي اين ميلگردها بايد با استفاده از برزنت و اتصال به طناب در چند نقطه و بدون اينكه خم شدگي قابل توجهي در آنها صورت گيرد، انجام شود و از زنجير يا طناب سيمي براي بلند كردن آنها استفاده نشود. در بعضي از تحقيقات انجام گرفته اشكالات استفاده از اپوكسي براي پوشش ميلگردها گاه با بكارگيري اپوكسي‌هاي غني شده با روي مرتفع ميگردد. امروزه برخي از اين پوشش‌ها بكار مي‌رود كه ايجاد خراش و يا از بين رفتن بخش جزئي از آن از روي ميلگرد مشكلي را بوجود نمي‌آورد و وجود روي در اين پوشش‌ها از مناطق كوچك فولاد سخت و بدون پوشش در برابر خوردگي محافظت مي‌كند و به خوردگي موضعي و نقطه‌اي نمي‌انجامد، البته نتايج اين تحقيقات هنوز نيازمند بررسي‌هاي جامعتري مي‌باشد.
ميلگردهاي ضد زنگ نيز گزينه ديگري براي سازه‌هاي در معرض حملات كلريد در مناطق خورنده حاشيه خليج‌فارس است كه البته بايد هزينه استفاده از آنها را درپروژه در نظر داشت.
از ميلگردهاي غير آهني از جمله ميلگردهاي ساخته شده از الياف شيشه، الياف كربن و الياف آراميد كه در محيط‌هاي خورنده كلريدي عملكرد مطلوبي دارند، نيز بايد نام برد. البته نتايج آزمايشگاهي بلند‌مدت در مورد استفاده از آنها وجود ندارد و استاندارد مدون نيز در مورد آنها تهيه نشده است. تاكنون درسطح بسيار محدودي از آنها استفاده شده است و هزينه نسبتاً زيادي نيز دارند. انتظار مي رود در آينده‌اي نزديك با كامل تر شدن نتايج آزمايشگاهي در مورد خواص و عملكرد آنها استفاده از آنها گسترش يابد.
دستورالعمل‌ها
1. قبل از استفاده از ميلگرد ضروري است آزمايشهايي نظير اندازه گيري مقاومت كششي، مقاومت گسيختگي و ميزان ازدياد طول در هنگام گسيختگي روي آنها انجام شده باشد و قبل از اطمينان از استاندارد بودن آنها از به كار بردن آن جلوگيري نمود.
2. ميلگردها بايد در محلي انبار شوند كه از تماس مستقيم با مواد خورنده و زيان آور با آن جلوگيري گردد. از افزايش دماي ميلگردهاي داخل قالب‌ها در اثر تابش مستقيم نور خورشيد قبل از بتن‌ريزي جلوگيري شود و بايد قبل از بتن‌ريزي توسط آب‌پاشي دماي آنها كاهش يابد.
3. ميلگردها بايد در محلي انبار شوند كه در معرض مستقيم رطوبت نباشند. همچنين ميلگردها بايد در برابر وزش باد محافظت گردند.
4. اكيداً توصيه مي‌شود كه ميلگردها بر روي خاك قرار نگيرند. در غير اينصورت در تماس با خاك و نيز موادي كه داراي املاح خورنده است، آلوده شده و استفاده از ميلگردهاي آلوده باعث جذب رطوبت توسط املاح روي آن شده و خوردگي را در بتن موجب مي شود.
5. ميلگردها بايد طوري انبار شوند كه حداقل 15 سانتيمتر از سطح زمين فاصله داشته باشند.
6. ميلگردها را بايد بر حسب نوع و قطر آنها تفكيك و انبار نمود. در صورت وجود ميلگردهايي با قطرهاي مشابه اما با مقاومت و مشخصات مكانيكي متفاوت، بايد آنها را در محلهاي جداگانه و با علامتگذاري انبار كرد.
7. ميلگردهاي آلوده به خاك، املاح و مواد زيان آور كه از راه تماس با زمين و يا به علل ديگر دچار آلودگي شده‌اند، بايد قبل از مصرف كاملاً تميز شده و زنگ آن زدوده شود. اين ميلگردها تنها در صورتي قابل استفاده هستند كه خواص فيزيكي، مكانيكي و شيميايي آن تغيير نكرده و طبق ويژگيهاي استاندارد باشد.
8. نكته بسيار مهمي كه معمولاً به آن توجهي نمي شود، ويژگيهاي سيم آرماتوربندي است. سيم آرماتوربندي بايد كاملاً تميز، عاري از زنگزدگي و داراي ويژگيهاي استاندارد باشد. قطر سيمهاي آرماتوربندي بايد در حدود 6/1 ميليمتر باشد.
9. هنگام بتن ريزي بايد دقت شود تا ميزان پوشش در نظر گرفته شده روي ميلگردها تأمين گردد و انتهاي سيمها داخل پوشش قرار نگيرد.
10. هنگام بتن‌ريزي ممكن است روي سطح ميلگردها، قشري از ملات حاصل از بتن‌ريزي قبلي وجود داشته باشد. چنانچه فاصله زماني بين بتن‌ريزي قبلي و بعدي حداكثر تا 3-2 ساعت باشد، نياز به پاك كردن قشر ملات از سطح ميلگرد نمي‌باشد. اما در غير اينصورت بايد قشر ملات سخت شده از روي سطح ميلگردها زدوده شود.
11. خم انتهاي ميلگردها بايد به سمت داخل بتن باشد، طوريكه داخل منطقه پوشش قرار نگيرد.
12. ميلگردهاي انتظار بايد حتي‌الامكان طوري خم شوند تا مجدداً نياز به بازكردن خم آنها وجود نداشته باشد.