جک سقفی

جک سقفی

جک سقفی جک سقفی به عنوان پايه های فلزی موقت به دليل  سادگی و اقتصادی بودن کاربرد گسترده ای در اجرای سازه های بتنی دارند. استفاده از جک های سقفی برای ارتفاع های 3 الی 4/5 متر توصيه می شود.

روی لوله نری سوراخ هایی جهت تنظيم ارتفاع توسط پين فنردار با فواصل منظم 10 سانتيمتر از يکديگر تعبيه شده است و تنظيم نهایی توسط پيچ و مهره موجود روی مادگی (در انواع رزوه ای ) و يا استفاده از گوه در کف جک (در انواع گوه ای ) انجام می شود.

نری جک های سقفی ساختمان بر اساس طرح سازه و موارد استفاده در انواع صليب قوطي, لوله ای، ساده، يو و صليب متحرک ساخته مي شود.

جک های سقفی از دو قسمت نری و مادگی تشکیل شده و برای مهار قالب مدولار و یا سازه سقف استفاده میگردند. قسمت پایین جک از جنس لوله با قطر 6 سانتیمتر و با ضخامت 2 میلیمتر به همراه رزوه جک تولید میگردد.

قسمت بالایی جک از جنس لوله با قطر 5 سانتیمتر و با ضخامت 2.5 میلیمتر و در دو نوع صلیبدار و یا ساده با قابلیت نصب صلیب متحرک تولید میگردد. ارتفاع استاندارد جک سقفی 3.20 متر و با وزن 14 کیلوگرم میباشد.

انواع جک

• جک سقفی با ارتفاع 3.20 متر
• جک سقفی با ارتفاع 4.00 متر
• جک سقفی با ارتفاع 4.50 متر
• جک دوپیچ شاقول کننده قابل رگلاژ تا دیوار 4 متری
• جک شاقول کننده دوبل قابل رگلاژ تا دیوار 4 متر
• جک ستاره ای مورد مصرف کشور عراق

انواع قالب و قالب بندی در سازه های بتنی

براي احداث يك سازه بتن مسلح، بايد بتن تازه در قالبهايي ريخته شود، تا پس از پر كردن تمام حجم قالبها و سفت شدن، به شكل لازم درآيد. از مهمترين گامها در احداث سازه‌هاي بتني، نحوه قالب‌بندي است. به همين دليل بايد مجري و پيمانكار سازه‌هاي بتني كاملاً در جريان امور مربوط به قالب‌بندي، از وسايل گرفته، تا مشخصات و رواداريهاي ابعاد و روشهاي اجرا قرار داشته باشند.

پس از استقرار قالبها در محل مربوط، بايد آنها را مورد بازرسي قرار داد و درزهايي كه احتمالاً باعث بيرون زدن شيره بتن خواهند شد، پر شوند.

پايداري از مهمترين خصوصياتي است كه بايد درقالب‌بندي رعايت شود. كافي نبودن مهاربندي پايه‌هاي اطمينان و يا مهاربندي افقي سكوها، عدم تنظيم تراز  بتن‌ريزي كه منجر به پر شدن يك قسمت از قالب و خالي ماندن قسمت ديگر مي‌شود، تكيه‌گاه نامناسب زير  پايه‌هاي اطمينان، عدم به كارگيري  كارگران ماهر، خوب نبستن قطعات قالب به يكديگر، درنظر نگرفتن بارهاي زنده و مرده وارد به قالبها و لغزش لايه خاك مجاور قالب مي‌تواند باعث خرابي قالبها گردد.

شرايط قالب‌بندي

– قالبها بايدبه نحوي ساخته و نصب شوند تا شكل، اندازه، وضعيت و نماي بتن مورد نظر حاصل گردد.

–  قالبها بايد به اندازه كافي محكم باشند تا فشار يا وزن بتن تازه و ديگر بارها را تحمل كنند، بدون آنكه دچار تابيدگي، نشت شيره، گسيختگي يا به مخاطره انداختن كارگران شوند.

–  قالبها بايد طوري طراحي و ساخته شوند كه به آساني و با سرعت، قابل نصب و باز كردن باشند، تا از اتلاف وقت و پول جلوگيري شود.

–  قالبها بايد حتي‌الامكان با وسايل و امكانات موجود قابل حمل و جابجايي  باشند.

– قالبها بايد درزبندي شده باشند،  تا از نشت شيره بتن جلوگيري شود.

مصالح مورد استفاده در ساخت قالب

قالب اجزاي بتني را مي‌توان از مصالح مختلفي تهيه نمود. ويژگيهاي تعدادي از آنها به شرح زير است:

قالب آجري : اين نوع قالب براي شالوده ها وديوارهاي حايل مجاور خاك مورد استفاده قرار مي‌گيرد. براي اجرا بسته به ارتفاع بتن در قالب و نيز نيروهاي وارده، يك ديوار به ضخامت  10 يا 20 سانتيمتري احداث مي‌شود. براي جلوگيري از كرمو شدن بتن و مكيده شدن آب آن توسط آجر قبل از بتن‌ريزي بايد يك لايه ورق نايلوني روي سطح ديوار نصب كرد، در صورتي كه امكان انجام دادن اين كار نباشد، بايد سطح آجرها را كاملاً آب پاشي نمود. همچنين بايد دقت نمود تا آب در قالب‌ها جمع نشود.

قالب چوبي : چوب و تخته چند لا براي تمام كارهاي قالب‌بندي از درست كردن قاب قالب تا ديواره آن وپايه‌هاي اطمينان مورد استفاده قرار مي‌گيرد. براي درست كردن قالب از چهار تراش قطعات الوار، تخته و تخته چند لا استفاده مي‌شود.

قالبها بايد به اندازه‌اي ساخته شوند كه حمل آنها با وسايل موجود در كارگاه و نيروي انساني امكان‌پذير باشد. در هنگام ساخت، نصب و بتن‌ريزي نياز به دقت زيادي وجود دارد تا به سطوح نرم و لبه‌ها آسيب نرسد. به خصوص دقت بيشتري براي قالب برداري و انبار كردن قالبها لازم است.

قالب فولادي : در مواردي كه حجم كار زياد و تنوع سطوح و ابعاد كم باشد، استفاده از قالبهاي فولادي كاملاً به صرفه خواهد بود. بهاي اوليه اين قالبها نسبتاً زياد است ولي عمر زياد آنها اين مسئله را توجيه مي‌نمايد. قالبهاي فولادي به دليل مقاوم بودن و امكان استفاده از اتصالات خاص مي‌توانند به سهولت و با سرعت زياد باز و بسته شوند. در هواي سرد و گرم، اين قالبها حتي‌المقدور بايد عايق‌بندي  شده و از تغييرات حرارتي در آنها جلوگيري شود.

قالب برداري

1. قالب بايد موقعي برداشته شود كه بتن بتواند نيروي وارده را تحمل كند و تغيير شكلهاي آن از تغيير شكلهاي پيش بيني شده تجاوز نكند.

2. پايه‌ها و قالبهاي باربر نبايد قبل از آنكه اعضاء و قطعات بتني مقاومت كافي را براي تحمل وزن خود و بارهاي وارده كسب كند، برچيده شوند.

3. عمليات قالب‌برداري و برچيدن پايه‌ها بايد گام به گام و بدون اعمال نيرو و ضربه طوري باشد كه اعضا و قطعات بتني تحت اثر بارهاي ناگهاني قرار نگيرند، بتن صدمه نبيند و ايمني و قابليت بهره‌برداري مخدوش نشود.

4. در صورتي كه قالب‌برداري قبل از پايان دوره مراقبت انجام پذيرد، بايد تدابيري براي مراقبت بتن پس از قالب‌برداري به كار برده  شود.

5. پايه‌هاي اطمينان  را نبايد قبل از آنكه  اعضا و قطعات بتني توان كافي براي تحمل وزن خود و بارهاي وارد را كسب كنند، جمع كرد. شمع برداري بايد به ترتيبي باشد كه از ايجاد ضربه، برون محوري و برون مركزي‌هاي پيش بيني نشده در قطعات جلوگيري شود.

زمان قالب‌برداري 

در صورتي كه زمان قالب‌برداري در طرح، تعيين و تصريح نشده باشد زمانهاي ارائه شده در جدول 1  را مي‌توان به عنوان حداقل زمان لازم براي برچيدن قالبها و پايه‌ها ملاك قرار داد.

جدول 1:  راهنماي زمان قالب‌برداري

دماي مجاور سطح بتن (درجه سيلسيوس)  نوع قالب بندي

0             8             16           24 و بيشتر

30           18           12           9             قالب قائم (ستون) ساعت

30           18           12           9             قالب زيرين، شبانه‌روز، پايه‌هاي اطمينان، شبانه‌روز      دالها

25

26           15

21           10

14           7

10           قالب زيرين، شبانه‌روز، پايه‌هاي اطمينان، شبانه‌روز      تيرها

توضيحات :

– زمانهاي داده شده در صورتي معتبرند كه شرايط زير برقرار باشد.

– بتن با سيمان پرتلند نوع 1 (معمولي) تهيه شده باشد. در صورت استفاده از سيمان پرتلند نوع 2  يا پنج و يا آميخته، اين زمانها افزايش مي‌يابد. به كارگيري  افزودنيهاي كند گير كننده نيز  همين  نقش را دارند و مسلماً در صورت استفاده از سيمان‌هاي زودگير يا مصرف مواد افزودني زود گير كننده مي‌توان اين زمانها را كاهش داد.

– در صورتي كه در ضمن سخت شدن بتن، دماي محيط به كمتر از صفر درجه سيلسيوس تنزل كند، زمانهاي داده شده را بايد به تناسب و حداقل به اندازه مدت يخبندان افزايش داد.

در صورتي كه قطعه و يا سازه  از اهميت خاصي برخوردار  باشد، مي‌توان با تهيه نمونه‌هاي آگاهي و شكستن آنها در زمان مورد نظر، مقاومت فشاري بتن  داخل قالب را به صورت تقريبي به دست آورد. اگر 70 درصد مقاومت مشخصه 28 روزه حاصل شده باشد، مي‌توان  قالبهاي زيرين را باز نمود، اما باز كردن پايه‌هاي اطمينان مستلزم دستيابي به مقاومت  مشخصه 28 روزه مي‌باشد.

در كارگاه‌هاي كوچك مي‌توان از گازوئيل و يا روغن سوخته به عنوان ماده رهاساز استفاده نمود. ولي استفاده از گازوئيل ارجحيت دارد. بويژه استفاده از مواد رهاساز با لزجت كمتر در قالبهاي فلزي باعث كاهش حفره‌هاي مجود در سطح مي‌گردد.

پاشنه (رامكا)

براي سهولت عمل قالب بندي و تنظيم پاي قالب، غالباً از رامكا استفاده مي‌گردد. رامكا مي‌تواند بتني و يا فولادي باشد. در مناطق خورنده جنوب كشور و يا سازه‌هاي رويارو با آب و يون كلريد استفاده از رامكاي فولادي مجاز نمي باشد. در استفاده از رامكاي بتني بايد به نكات زير توجه شود :

رامكا يك قسمت محدود از بتن سازه است. برخورد با رامكا بايد مانند ساير بتن‌ها بوده و در اختلاط  يا ريختن و تراكم و عمل آوري دقت‌هاي لازم به كار گرفته شود.

رامكاي بتني بايد با بتن زيرين به صورت يكپارچه ريخته شود. وجود دو درز اجرايي در فاصله بسيار نزديك به هم (10 تا 20 سانتيمتر) ابداً مجاز نيست بويژه آنكه در مناطق زلزله خيز واقع باشيم.

در ساخت رامكا بايد قالبها با دقت در محل مورد نظر تنظيم و تثبيت گردند بويژه اگر بخواهيم رامكاي بتني به صورت پيوسته با بتن زيرين باشد، مي‌توان قالبها را از ابتدا در محل مورد نظر قرار داد و يا بلافاصله پس از بتن‌ريزي قسمت زيرين اقدام به نصب قالبها نمود و بتن رامكا را اجرا نمود.

ملاحظات كلي

كيفيت سطحي بتن در رويارويي با شرايط محيط‌هاي خورنده اهميت زيادي دارد. تميزي و همواري سطح قالب مي‌تواند كيفيت بهتري را بوجود آورد. هر چند جنس قالب بخودي خود در اين شرايط تعيين‌كننده نيست، اما معمولاً درهواي گرم استفاده از قالب چوبي توصيه مي‌شود. بهرحال در صورتيكه استفاده از قالب فلزي در دستور كار باشد، لازمست قالب‌ها خنك شود. آب‌پاشي با آب خنك به سطح داخلي يا حتي خارجي قالب فلزي باعث كاهش دماي آن مي‌گردد. قالب داغ كيفيت بتن مجاور را كاهش مي‌دهد و بر نماي آن نيز اثر بدي باقي مي‌گذارد و ممكن است باعث تغيير رنگ شود كه نشانة مطلوبي محسوب نمي‌شود. مسلماً قالب فلزي نماي بهتر و صاف‌تري را بوجود مي‌آورد، اما به دليل عدم جذب آب ممكن است مك‌هاي سطحي (surface air voids)  كوچك يا بزرگ را بر جاي ‌گذارد كه نمي‌تواند به پايايي بتن كمك نمايد و چه بسا مشكلاتي را در پايايي بوجود آورد. استفاده از روغن‌هاي مخصوص قالب (مواد رهاساز مناسب) با لزجت كم و صلبيت مناسب قالب، كاهش اين حفرات سطحي را باعث مي‌گردد.

دستورالعمل‌هاي كلي

قالبها بايد كاملاً محكم بوده و بخوبي مهاربندي شده باشند. تعبيه پشت‌بندها و تقويت‌كننده‌هاي طولي و عرضي به منظور افزايش پايداري و استقامت قالب و داربست ضروري است.

 قالب‌ها بايد طوري بهم جفت شوند تا از خارج شدن شيره بتن از درز آنها جلوگيري گردد.

در مورد قالبهاي فلزي بايد به تغييرات دما و اختلاف زياد دما در سطح داخلي قالب و بتن ريخته شده توجه داشت. لازم است اين‌گونه قالب ها را در جاهاي مناسب و در زير سايه انبار كرد تا از تابش مستقيم نور خورشيد محافظت گردند تا دماي آنها بالا نرود، در اينصورت بايد توسط آب‌پاشي دماي آنها كاهش يابد.  همچنين پس از بتن‌ريزي نيز بايد سطوح خارجي قالب فلزي از تابش مستقيم نور خورشيد محافظت شود. همچنين بهتر است تا سطوح خارجي قالب‌ها را با رنگ سفيد رنگ‌آميزي نمود.

استفاده از قالب‌هاي چوبي ساخته شده با تخته چندلا نسبت به قالبهاي فلزي ارجحيت دارد. در مورد اين قالبها بايد به ميزان جذب آب آنها توجه شود. لازم است اين قالبها قبل از بتن ريزي كاملاً چرب و روغنكاري شده باشند. در صورتي كه مدت زيادي از روغنكاري قالبها گذشته باشد، ممكن است گردوغبار زيادي به خود جذب كرده باشند كه لازم است تميز گردند.

روغن مصرفي بايد باعث تغيير كيفيت سطح بتن نشود.

روغنكاري قالب  براي جلوگيري از اشكالات زير انجام مي‌شود :

1- هنگامي كه هوا  بين سطح بتن و قالب محبوس مي‌شود، حفره‌هاي كوچك در سطح تماس در بتن به وجود مي‌آيد.

2- در صورت جذب نامنظم آب بتن توسط قالب، بر سطح بتن رنگ غير يكنواخت پديد مي‌آيد.

3- در هنگام قالب برداري، جدا شدن قالب از سطح بتن به سختي انجام مي‌پذيرد و امكان صدمه خوردن سطح بتن وجود دارد.

سطوح قالب بايد بطور يكنواخت و كامل روغنكاري شود، البته نه آنقدر كه از سطوح قالب چكه كند. روغن مصرفي بهتر است داراي ويسكوزيته پايين باشد.

در مورد قالب بندي و قالب برداري به آبا مراجعه شود.

باز كردن قالبها با توجه به زمان لازم براي عمل آوري بتن صورت گيرد. لذا لازم است قالبها تا حد امكان سريع‌تر و بدون اينكه خسارتي به بتن وارد آيد شل گردند و سپس آب در سطوح نمايان بالايي ريخته شده تا از سطوح جانبي بتن به پايين سرازير گردد. بويژه در ديوار يا ستون لازم است رطوبت مورد نياز را از فاصله قالب و بتن (با آزاد كردن قالب) به بتن رسانيد تا كيفيت سطحي بتن آسيب نبيند.

 در صورت استفاده از قالب هاي فلزي توصيه مي‌شود تا در حداقل زمان ممكن باز شوند و عمل‌آوري مرطوب در مورد قطعه اجرا شده ادامه يابد.

قالبهاي چوبي نمي توانند از تبخير آب جلوگيري كنند و در صورت استفاده از اين نوع قالب ها بايد آنها را با پوشش مناسب و مرطوب حفاظت كرد.

داخل قالبها قبل از بتن‌ريزي بايد كاملاً تميز و عاري از هرگونه مواد زائد باشد. وجود مواد زائد مانند دانه‌هاي سنگي، ضايعات ميلگرد، سيم و ميخ قالب بندي و تكه‌هاي چوب باعث اثرات نامطلوب بر روي بتن خواهد شد.