ميلگردهاي مصرفي بايد تميز بوده و عاري از هر گونه آلودگي نظير چربيها، دوغاب سيمان سخت شده، گرد و خاك، زنگ، ضد زنگ، قير و مواد كند گير كننده و يا مواد زائد ديگر باشد. ميلگردها قبل از مصرف بايد كاملاً پاكيزه باشند تا اثري در پيوستگي بتن و ميلگردها نداشته باشد. مقطع ميلگرد مصرفي نبايد به علت زنگزدگي تضعيف شده باشد. استفاده از ميلگردهاي زنگ زده به شرطي مجاز است كه اولاً زنگزدگي قبلاً ً كاملاً پاك شو
نوع و مشخصات ميلگردهاي مصرفي در بتن
ميلگردهاي مصرفي بايد تميز بوده و عاري از هر گونه آلودگي نظير چربيها، دوغاب سيمان سخت شده، گرد و خاك، زنگ، ضد زنگ، قير و مواد كند گير كننده و يا مواد زائد ديگر باشد. ميلگردها قبل از مصرف بايد كاملاً پاكيزه باشند تا اثري در پيوستگي بتن و ميلگردها نداشته باشد. مقطع ميلگرد مصرفي نبايد به علت زنگزدگي تضعيف شده باشد. استفاده از ميلگردهاي زنگ زده به شرطي مجاز است كه اولاً زنگزدگي قبلاً ً كاملاً پاك شود، ثانياً قطر ميلگرد پس از زدودن زنگ اندازه‌گيري و حداكثر كاهشي به اندازه رواداري‌هاي مجاز داشته باشد.
در صورتي كه زنگزدگي به صورت ناچيز باشد و بتوان با ناخن يا كشيدن گوني به سطح ميلگرد آن را پاك نمود، نياز به زنگ‌زدايي نمي‌باشد. تمامي ميلگردهاي مصرفي در بتن (باستثناي خاموتها) بايد از نوع ميلگرد آجدار باشند. قطر اسمي ميلگرد ساده قطري است كه در برگ شناسايي آن ذكر مي‌شود و معادل قطر دايره‌اي است كه مساحت آن برابر مساحت مقطع عرضي ميلگرد باشد. در مورد ميلگرد آجدار، قطر اسمي معادل قطر اسمي ميلگرد صاف هم وزن آن اختيار مي‌شود.
حمل و انبار كردن ميلگردها
ميلگردها به صورت كلاف، شاخه، شبكه جوش شده يا بافته شده در كارخانه، تحويل مي‌شوند. ميلگردهاي مصرفي در بتن بايد بدون خم‌شدگي تحويل كارگاه شوند، معمولاً ميلگردهاي به قطر 8 ميليمتر و كمتر مي‌تواند به صورت كلاف تحويل شوند. مصرف ميلگردها با قطرهاي بالاتر از 10 ميليمتر به صورت كلاف مجاز نيست. باز كردن كلاف با وسيله مناسب و با تأييد دستگاه نظارت در كارگاه انجام مي‌گيرد.
در تمام مدت حمل، تخليه، نگهداري و كارگذاري ميلگردها بايد آنها را در مقابل هر گونه زنگزدگي و يا ديگر آسيب‌هاي فيزيكي و شيميايي محافظت نمود. ميلگردها نبايد در تماس با خاك يا مصالحي باشند كه رطوبت را در خود نگه مي‌دارد و عموماً نبايد ميلگردها براي مدت طولاني در معرض باران و برف و هواي مرطوب قرار گيرند، بدين منظور توصيه مي‌شود در زير كلافها و يا بنديل‌هاي ميلگرد، خركهاي چوبي قرار داده شود.
گاه براي محفاظت ميلگردها از پوششهاي نايلوني استفاده مي‌شود كه مي‌تواند به زنگ زدگي بيشتر منجر شود، لذا توصيه مي شود براي پوشش ميلگردها از پوشش‌هايي نظير برزنت استفاده شود.
در فاصله زماني ورود ميلگردها به كارگاه تا قرار گرفتن آنها در سازه، ضوابط زير در مورد جابجايي و انبار كردن آنها بايد رعايت شود :
1. بايد از هر نوع صدمه مكانيكي يا تغيير شكل‌هاي زياد در ميلگردها نظير له‌شدگي، ضربه حاصل از سقوط از ارتفاع و نظاير اينها جلوگيري شود.
2. بايد از گسيختگي جوشها درشبكه‌هاي جوش شده جلوگيري شود.
3. نشانه‌هاي مشخص كننده نوع ميلگرد نبايد از بين بروند.
4. ميلگردها نبايد در معرض هيج نوع آلودگي با اثر زيان‌آور بر چسبندگي آنها از قبيل گل، روغن و ساير پوششهاي غير فلزي قرار گيرند.
بريدن و خم كردن ميلگردها
بريدن و خم كردن ميلگردها بايد مطابق نقشه‌ها و مشخصات اجرايي در كارگاه انجام شود.
بريدن ميلگردها بايد حتي‌الامكان با وسائل مكانيكي صورت گيرد (بويژه براي فولادهاي با مقاومت بيشتر و اصلاح سرد شده به روش پيچاندن). خم كردن ميلگرد بايد به روش سرد انجام شود. استفاده از حرارت (بيش از oC 100) براي خم كردن ميلگرد مجاز نيست. خم كردن ميلگردهاي داخل بتن نظير ميلگردهاي انتظار يا باز كردن ميلگردهاي خم شده مجاز نيست مگر با اجازه دستگاه نظارت و پيش بيني در طرح . همچنين رعايت نكات زير الزامي است :
1. حداقل قطر فلكه خم كن متناسب با نوع فولاد است و اين حداقل بايد با اعداد مندرج در جدول 1، مطابقت نمايد.
جدول 1: حداقل قطر خم براي ميلگردهاي مختلف
|
S-500(A- IV) S-400(A- III) |
S-300 (A-II) S-350 |
S-220 (1) (A-I) |
نوع ميلگرد |
|
D قطر ميلگرد (mm) |
|||
|
d 6 |
D 5 |
d 5 |
D كوچكتر از 28 |
|
d 8 |
d 6 |
d 5 |
34 28 |
|
d 10 |
d 10 |
d 7 |
55 36 |
طبقه‌بندي A-I و نظير آن مربوط به كشور روسيه بوده و در برخي از كارخانه‌هاي ايران مورد استفاده قرار مي گيرد.
شكل 1، تجهيزات خم كردن ميلگرد را به صورت دستي نشان مي‌دهد.
2. سرعت خم كردن متناسب با نوع فولاد و دماي محيط انتخاب مي‌شود. در هواي سرد و هنگام استفاده از ميلگردهاي با مقاومت بالاتر و قطر بيشتر، بايد از سرعت خم كردن كاسته شود، زيرا در موارد فوق ميلگردها شكل پذيري خود را تا حدودي از دست مي‌دهند.
3. دردماي كمتر از 5- درجه سيلسيوس خم كردن ميلگردها مجاز نيست.
 |
شكل 1- تجهيزات خم كردن ميلگرد
4. قطر داخلي خم براي خاموت (ميلگردهاي عرضي) با قطر بيش از 16 ميليمتر بر اساس جدول 1 بوده و براي خاموت با قطر 16 ميليمتر و كمتر، حداقل قطر خم براي ميلگردهاي مختلف در جدول به ترتيب d 5/2 و d 4 خواهد بود.
5. در مواردي كه خم كردن ميلگردها به وسيله دست انجام مي‌گيرد، ميز مناسبي براي خم كردن بايد انتخاب نمود تا در هنگام خم كردن ميلگرد را به شكل مطلوب نگاه دارد، تا ميلگرد خم شده مسطح باشد. بديهي است كه در خم كاري ميلگردها با دست نمي‌توان به خوبي محدوديت قطر خم و سرعت خم‌كاري را رعايت نمود. همچنين قطر خم درقسمتهاي مختلف يكسان نخواهد بود، بويژه اگر در هواي سرد خم كاري انجام مي‌شود و يا از ميلگردهاي پر مقاومت و ترد يا قطر زياد استفاده شود لازم است از دستگاه‌هاي خم كن مكانيكي بهره گرفته شود.
6. چنانچه شكل خم ميلگرد پيچيده باشد، قبل از خم كردن، شكل آن به اندازه واقعي رسم ميگردد تا براي كنترل مورد استفاده قرار گيرد.
7. قبل از برش و خم كردن اندازه قطر ميلگرد بايد كنترل گردد، زيرا هميشه نمي‌توان تنها به اتكاي قضاوت چشمي قطر ميلگردها را تشخيص داد. به همين دليل در آيين نامه بتن ايران استفاده از قطرهاي مرجح توصيه شده است تا تشخيص آنها از يكديگر با سهولت بيشتر انجام شود. انبار كردن ميلگردها از يك قطر و يك نوع به صورت جداگانه در كارگاه لازم است، حتي گاه توصيه مي‌شود، ميلگردهاي كارخانه‌هاي مختلف قبل از كنترل كيفيت در محلهاي متفاوتي انبار شوند (قرنطينه ميلگردها).
جاگذاري و بستن ميلگرد
هنگام نصب، ميلگردها بايد عاري از هر گونه آلودگي نظير زنگ زدگي، گل، چربي، رنگ و ذرات خارجي كه مانع چسبندگي بين بتن و ميلگردها ميگردد، باشند. كليه آلودگي‌ها بايد قبل از نصب و كارگذاري زدوده شود و تا شروع مرحله بتن‌ريزي از آلودگي‌ها محفوظ بماند. ميلگردها با توجه به قطر، طول و شكل بايستي در محلهاي تعيين شده به نحوي مستحكم و ثابت شوند كه هنگام بتن‌ريزي هيچگونه تغييرو جابجايي در آنها صورت نگيرد. به منظور كنترل و تضمين پوشش بتن، با تأييد دستگاه نظارت مي‌توان از قطعات بتني (لقمه‌ها) يا خركهاي فلزي و پلاستيكي با ابعاد موردنظر به تعداد لازم استفاده نمود. در صورتي كه در محيط‌هاي خورنده هستيم استفاده از خرك فولادي كه در سطح بتن قرار گيرد مجاز نيست. لقمه‌هاي بتني به ضخامت مورد نظر بايد با بتن يا ملات و با نسبت آب به سيمان مساوي يا كمتر از بتن اصلي ساخته شود. بتن يا ملات آن بايد به خوبي متراكم و عمل‌آوري شود. استفاده از چوب، آجر و مصالح كم دوام توصيه نمي‌شود.
در روش معمول براي بستن ميلگردهاي اصلي به تنگها و خاموتها از مفتولهاي سيمي گالوانيزه به قطر 1 تا 5/1 ميليمتر استفاده مي‌شود. استفاده از جوشكاري براي بستن ميلگردهاي متقاطع، مگر براي فولادهاي جوش پذير و با تأييد دستگاه نظارت مجاز نمي‌باشد.
در مهارهايي كه انتهاي آنها خم شده است بايد خم آنها به طرف پايين يا داخل باشد به نحوي كه قلاب آنها در منطقه پوشش بتني قرار نگيرد، در غير اين صورت امكان زنگ زدگي و نمايان شدن آنها از سطح بتن وجود خواهد داشت. در مورد بستن ميلگردها با مفتول (سيم) ميلگردبندي در مناطق خورنده، سر سيم نبايد در پوشش بتني روي ميلگرد واقع شود، زيرا ضخامت پوشش را كاهش مي‌دهد.
وصله كردن ميلگرد
بايد سعي شود حتي الامكان در طراحي و هنگام اجرا به گونه‌اي عمل گردد تا ميلگردهاي مصرفي در يك عضو به صورت يكپارچه باشند. تمام جزئيات اتصال ميلگردها بايد در نقشه‌هاي اجرايي منعكس گردد و تعداد اتصالات به حداقل ممكن كاهش يابد. در صورتي كه وجود وصله اجتناب‌ناپذير باشد، اين اتصالات بايد در مقطعي قرار داده شوند كه نيروها و تنشهاي وارده بر ميلگردها حداقل باشند، و از تمركز تمامي وصله‌ها در يك مقطع نيز خودداري شود.
وصله كردن ميلگردها بايد به روشهاي پوششي، اتكايي، مكانيكي جوشي و يا وصله‌هاي مركب مطابق آئين نامه بتن ايران و زير نظر دستگاه نظارت انجام شود.
طول وصله براي ميلگردهاي صاف دو برابر طول وصله مشابه در ميلگردهاي آجدار مي‌باشد. در صورتي كه محل وصله‌ها در نقشه‌هاي اجرايي و دستورالعمل‌هاي بعدي دستگاه نظارت منعكس نباشد رعايت نكات زير الزامي است :
1- در قطعات تحت خمش، خمش توأم با فشار (نظير تيرها يا تير-ستونها) نبايد بيش از نصف ميلگردها در يك مقطع وصله شوند.
2-در صورت وجود كشش يا كشش ناشي از خمش، حداكثر يك سوم ميلگردها در يك مقطع را مي‌توان به وسيله پوشش وصله نمود.
3- وصله كردن ميلگردهاي تحتاني قطعات خمشي دروسط دهانه يا نزديك به آن و يا ميلگردهاي بالايي قطعه خمشي روي تكيه گاه يا نزديك آن مجاز نيست.
4- به طور كلي هر وصله بايد به اندازه 40 برابر قطر ميلگرد با وصله مجاور فاصله داشته و در يك مقطع قرار نگيرد.