کیورینگ بتن با بخار زنده

روش انجام کیورینگ بتن با بخار زنده

عمل آوری (نگهداری ) بتن(Curing ) :    

 سيمان برای واکنش با آب نياز به رطوبت کافی و دمای مناسب دارد . حداقل دما ⁰c5 +
می باشد و رطوبت نيز بايد بيش از حد لازم برای واکنش شيميائی و تشکيل ژل در محيط يافت شود و حفرات بتن به حد اشباع نزديک باشد . دمای بيشتر سرعت واکنش آب و سيمان را افزايش
می دهد اما دمای زياد بتن باعث افت سقف مقاومت و دوام بتن در آينده می گردد . بايد گفت به هر حال برای نگهداری و عمل آوری قطعات پيش ساخته نياز به دمای بالا داريم . علاوه بر تأمين شرايط فوق بايد به اصل عدم ايجاد شوک رطوبتی و حرارتی نيز توجه کرد.

عمل آوری رطوبتی به مراقبت ، عمل آوری گرمايی به پروراندن و عمل آوری حفاظتی به محافظت معروف است و اين واژه ها در آبا بکار رفته است .

 عمل آوری حفاظتی جلوگيری از عواملی است که به بتن جوان صدمه ميزند مانند شسته شدن توسط باران يا بدنما شدن توسط تگرگ ، شيار انداختن توسط آب جاری ، در معرض باد گرم و خشک قرار گرفتن ، در معرض سردشدن يا يخبندان واقع شدن ، لرزش و ضربه .

عمل آوری رطوبتی :

 سه راه حل کلی و راه حلهای بينابين و ترکيبی برا ی عمل آوری رطوبتی وجود دارد :

آبرسانی مستقيم يا غرقاب کرن ، برکه سازی ، آب پاشی و اسپری کردن آب و ايجاد بخار و غبار آب در محيط . آب پاشی با دمائی کمتر يا بيشتر از بتن اصلی (اختلاف بيش ا ز ⁰c 11 ) مطلوب نيست و موجب شوک حرارتی می شود و آبرسانی گهگاه و خشک و تر شدن مکرر کاملا” مضر و نامطلوب است.

استفاده از پوشش های خيس و جاذب آب به منظور جلوگيری از آبرسانی مداوم و خشک و تر شدن سطح بتن و جلوگيری از تبخير سريع آب . اين پوششها عبارتند از : گونی چتائی ، گليم ، حصير ، کاه و پوشال ، ماسه نرم ، خاک غير مضر و مواد مشابه . در اين روش بايد دقت کرد که وضعيت
قرار گيری بتن مناسب اين نوع عمل آوری باشد و اين پوششها (لايه های واسطه جاذب آب ) از روی بتن کنار نرود ودر محل خود تثبيت گردد هر چه لايه ها آب بيشتری جذب کند و ديرتر خشک شود مطلوب تر است .

 در پايان عمل آوری با اين پوشش ها بهتر است اجازه داد پوشش خشک شود و سپس آنرا برداشت تا شوک رطوبتی حاصل نشود.

استفاده از پوششهای مانع تبخير صرفا” از تبخير جلوگيری می کند و نياز به آبرسانی را مرتفع
می سازد . استفاده از نايلون ، کاغذهای ضد آب و قيراندود و مواد شيميائی غشاء ساز عمل آوری از جمله اين پوششها هستند . به هرحال برای استفاده از نايلون يا پوشش های کاغذی بايد لبه های آنها همپوشانی داشته و در اثر باد و غيره بلند نشود و کنار نرود . تعريق ، عيب نايلون است و از اين نظر کاغذهای کرافت قير اندود و مشابه آن ارجح می باشد و قابل تعمير هستند مواد عمل آوری همچون رنگ روی سطح بتن ماليده يا پاشيده مي شود . از مواد پليمری با روغن بزرگ بر روی    بچسبد معمولا” پس از تبخير آب روزده ، روی سطح بتن اعمال ميگردد و نوع محلول در آب ارجح است .

بين 2 % تا 4 % ليتر از اين مواد برای يک متر مربع بکار ميرود و برای پروژه های خطی ويا در ارتفاع که عمل آوری با آب يا پوششهای مختلف ميسر نيست توصيه ميشود .

گفته ميشود برای عمل آوری بتن با نسبت آب به سيمان کم اين مواد مفيد نيستند و جمع شدگی بتن افزايش می يابد . اين مواد اغلب بايد برای بهره برداری و يا ادامه پروژه زدوده شود .

به هرحال عمل آوری مستقيم يا غير مستقيم با آب همواره بر ساير روشها برتری دارد و توصيه ميشود . عمل آوری خوب باعث افزايش مقاومت ، کاهش نفوذپذيری و افزايش دوام بتن در شرايط مختلف ميشود.

عمل آوری حرارتی (پروراندن):

در اين نوع عمل آوری ميتوان با روشهای مختلف محيط بتن يا بتن را گرم نمود به هر حال در اين حالت بايد مراقب بود تا بتن خشک نگردد و دارای رطوبت کافی باقی بماند .

• سوزاندن مواد سوختی مختلف و گرمايش محيط از جمله روشهای پروراندن است . بهر حال گازهای ناشی از سوختن مواد مختلف نبايد با بتن جوان در تماس قرار بگيرد . اين روش خشک شدگی سطح بتن را افزايش مي دهد.
• استفاده از بخاری برقی و المنت های برقی در محيط بتن و گرم کردن فضای اطراف بتن و استفاده از تشعشع اين بخاريها ، اين روش احتمال خشک شدگی را افزايش می دهد .
• استفاده از نيروی برق با آمپر بالا و ولتاژ کم برای گرم کردن قالب فلزی و ميلگردهای بتن که بويژه در مناطق خيلی سرد کاربرد دارد .
• استفاده از لامپهای مادون قرمز که ميتواند خشک شدگی را به وجود آورد .
• استفاده از بخار با فشار معمولی آتمسفر که روش مناسبی است.
• استفاده از  بخار با فشار زياد که برای اين منظور به اتوکلاو احتياج است و بر کيفيت بتن اثر نامطلوب باقی می گذارد و بايد تدابير خاصی را برای بتن انديشيد .
• استفاده ازعايق سازی اطراف بتن برای حفظ گرمای موجود و گرمای حاصله از هيدراسيون سيمان به کمک پشم شيشه ، پشم سنگ ، چوب ، پوشال ، کاه ، يونوليت و …

بهر حال در عمل آوری حرارتی آهنگ گرم شدن بستگی به ابعاد قطعه بايد از 22 تا 30 درجه سانتی گراد در هر ساعت تجاوز ننمايد همچنين آهنگ سرد شدن بايد بسته به شرايط قطعه از 10 تا 22 درجه سانتی گراد تجاوز نکند .

مدت عمل آوری :

در آئين نامه آبا مدت عمل آوری به نوع سيمان ، شرايط محيطی ، دمای بتن بستگی دارد و در جداول مربوطه ، زمانها برحسب روز نوشته شده است . بهر حال اگر نظارت و مشاور و طراح زمانهای خاصی را در مشخصات فنی داده اند بايد از آنها تبعيت کرد بايد گفت برای محيط های مرطوب و محافظت شده در برابر باد و آفتاب نياز به نگهداری خاص نيست و مدتی داده نشده است .کنترل کفايت عمل آوری با تهيه نمونه های عمل آمده در کارگاه ( آگاهی ) صورت می گيرد و وقتی نحوه نگهداری رضايت بخش است که نسبت مقاومت نمونه های آگاهی بيش ا ز85 درصد مقاومت نمونه مشابه نگهداری شده در آزمايشگاه ( 28روزه ) باشد و يا بيش از 4 مگا پاسکال از مقاومت مشخصه 28روزه بيشتر باشد.

در ACI برای سيمان پرتلند نوع 1 در شرايط عادی و قطعات معمولی 7روز عمل آوری رطوبتی را پيشنهاد کرده که                                                                  بيشتر از7 روز خواهد بود .                 در آبا حداقل 3 و حداکثر 10 روز پيشنهاد شده است .

ثبت نتايج و اطلاعات کارگاهی و تجزيه و تحليل نتايج

ثبت نتايج و اطلاعات کارگاهی :

در کارگاه بايد اطلاعات روزانه را در مورد شرايط آب و هوائی (دما و غيره ) ، کيفيت و نسبتهای اختلاط بتن ، تاريخ قالب بندی ، آرماتوربندی ، بتن ريزی ، قالب برداری ، شرايط نگهداری را ثبت نمود . همچنين بايد نتايج آزمايشهای مختلف مانند روانی ، دمای بتن ، مقاومت فشاری و غيره را بهمراه تاريخ و زمان نمونه برداری و محل تقريبی ريختن بتن مربوطه يادداشت نمود . هرگونه بار خاص اعمال شده بر اعضا در حين اجرا و پيشرفت کلی پروژه بايد ثبت شود .

زمانهائی که دما کمتر از^0c 5+ و يا بيشتر از ^0c 32 می باشد بايد مشخص گردد ، همه اطلاعات بايد در دفتر يادداشت روزانه درج شود و دائما” قابل مراجعه و بازديد باشد.

تواتر نمونه برداری و آزمايش مقاومت بتن :

_ برای کنترل کيفيت بتن قبل از ريختن در قطعه ، بايد از آن نمونه برداری کرد و در شرايط خاص استاندارد آنرا قالب گيری و نگهداری نمود که بدان نمونه عمل آمده در آزمايشگاه می گويند و با نمونه آگاهی و يا نمونه عمل آمده در کارگاه متفاوت بوده وا هداف بکارگيری آنها يکی نيست .

_ نمونه برداری قبل از ريختن در محل نهائی مصرف انجام شده و بطور تصادفی انتخاب ميشود ونبايد زمان يا شرايط خاصی را ملاک قرار داد زيرا ملاکهای آماری مخدوش می شود و نمونه بايد نماينده بتن ريزی در زمانهای ديگر باشد .

_ هر نمونه شامل تهيه 2 آزمونه است که در سن 28 روزه آزمايش می شود ( اگر در سنين ديگر آزمايش مقاومتی لازم باشد تعداد آزمونه بايد بيشتر شود) ميانگين نتيجه دو آزمونه ، نتيجه نمونه بتن خواهد بود.

_ اگر اختلاف مقاومت دو آزمونه کمتر از 5 درصد ميانگين آندو باشد متوسط گزارش ميشود در غير اينصورت نتيجه آزمونه سوم (قاضی) تعيين کننده می باشد . معمولا” نتيجه خيلی کم بدليل احتمال نقص در مراحل مختلف نمونه گيری تا آزمايش بايد حذف شود و قابل ميانگين گيری نيست .

_ آزمونه های استوانه ای با قطر 150 و ارتفاع 300 ميلمتر است . اگر از آزمونه های مکعبی يا ابعاد ديگر استفاده شود با توجه به جداول تفسير آبا بايد اصلاح گردد .

_ در صورتيکه حجم هر اختلاط بيش از يک متر مکعب باشد برای دال و ديوار يک نمونه برداری از هر 30 متر مکعب و يا 150 متر مربع سطح انجام ميشود . برای شالوده ها و بتنهای حجيم بويژه اگر حجم هر نوبت اختلاط بيش از 2 متر مکعب باشد ميتوان از هر60 متر مکعب يک نمونه گرفت. برای تير وکلاف که جدا از ساير قطعات بتن ريزی ميشود از هر 100 متر طول و برای هر 50 متر ستون يک نمونه برداری لازم است .

اگر حجم هر اختلاط کمتر از 1 متر مکعب باشد مقادير فوق را بايد به همان نسبت تقليل داد که تعداد نمونه ها بسيار زياد ميشود . توصيه ميشود اگر يکنواختی در ساخت بتن ها وجود ندارد از اين اهرم توسط دستگاه نظارت برای کنترل بيشتر استفاده شود .

بهرحال يک نمونه برداری در هر روز برای هر نوع بتن و حداقل 6 نمونه در کل سازه الزامی است. توصيه می شود نمونه برداری ها بين اعضا و طبقات مختلف توزيع گردد.

_ آبا اجازه داده است اگر حجم بتن ا ز30 متر مکعب کمتر است دستگاه نظارت به تشخيص خود و با توجه به سوابق اين مخلوط و يا مخلوطهای مشابه ا زانجام آزمايش مقاومت صرف نظر کند .

ضوابط پذيرش بتنهای عمل آمده در آزمايشگاه :

_ طبق آبا وقتی بتن بر رده مورد نظر منطبق است و قابل قبول می باشد که يکی ا ز دو شرط زير برقرار باشد :

الف : همه نمونه ها بيش از مقاومت مشخصه يا مساوی آن باشد.

ب : اگر نمونه ها به ترتيب تاريخ مرتب شوند ، متوسط مقاومت هر سه نمونه متوالی حداقل 5/1 مگا پاسکال بيشتر از مقاومت مشخصه باشد و کمترين آنها بيش از 4 مگا پاسکال کمتر از مقاومت مشخصه نباشد.

_ لازم به ذکر است نتايج آزمايش نمونه ها ( ميانگين 2 آزمونه ) بايد در اين عمليات بکار رود مگر اينکه ثابت شود ايرادی در نمونه گيری ، نگهداری و آزمايش بوده است و بتوان اين نتايج را حذف نمود .

_ در آبا وقتی مشخصات بتن غير قابل قبول است که متوسط مقاومتهای هر سه نمونه متوالی کمتر از مقاومت مشخصه بوده و يا حداقل نمونه ها بيش از 4 مگا پاسکال کمتر از مقاومت مشخصه باشد.

_ اگر شرايط نتايج به نحوی باشد که وضعيت آنها بين حالتهای قابل قبول و منطبق بوده و غير قابل قبول باشد ، طراح ميتواند بدون بررسی بيشتر بتن را از نظر سازه ای قابل قبول تلقی نمايد .

_ اگر بتن غيرقابل قبول باشد و يا از نظر سازه ای طراح آنها را نپذيرد بايد بررسی بيشتر طبق ضوابط بررسی بتن کم مقاومت صورت گيرد .

_ مسلما” اگر در مشخصات فنی خصوصی يا شرايط خصوصی پيمان قيد تخريب فوری نشده باشد بايد طبق آبا بررسی هائی بر روی بتن و سازه صورت گيرد . تجزيه و تحليل وضعيت موجود ، تجديد نظر در طراحی يا طراحی مجدد ، مغزه گيری ، بارگذاری ، تقليل بارها و اقدامات مقتضی ديگری قبل از مرحله تخريب وجود دارد که ميتواند انجام شود . بهرحال مسئوليت پيمانکار بقوت خود باقی است و احتمالا” جريمه های مالی صورت خواهد گرفت هر چند بتن از نظر سازه ای قبول شود.

دستورالعمل اجرای بتن ريزی در هوای سرد و يخبندان

چنانچه هوا سرد و دمای بتن کم شود ، سرعت واکنش سيمان با آب کند می گردد و زمان گيرش طولانی می شود و در نتيجه مقاومت چندانی در ساعا ت و روزها ی اوليه حاصل نمی گردد . زمان قالب برداری طولانی خواهد شد و ممکن است در طول اين مدت به واسطه لرزش و ضربه آسيبی به بتن وارد گردد . چنانچه در هنگام گيرش و يا پس از آن ، رمانی که مقاومت بتن چندان زياد نيست يخبندان در بتن حاصل شود ، بتن به واسطه انبساط ناشی از يخ زدن آب در حفرات ، در اثر تنشهای کششی حاصله ، ترک می خورد و از بين می رود در اين دستور العمل سعی می شود تا از بروز اين خسارت ها جلوگيری بعمل آيد .

شرايط حصول هوای سرد (تعريف )

طبق تعريف جديد آيين نامه بتن ايران ، هوای سرد درحالی حاصل می گردد که در سه روز متوالی  شرايط زير برقرار باشد:

الف : دمای متوسط هوا در شبانه رو زکنتر از 5+ باشد ( دمای متوسط روزانه ، ميانگين حداکثر و حداقل دمای هوا در شبانه روز است و مای هوا با دماسنج حداقل و حداکثر که در حعبه چوبی استاندارد قرار دارد اندازه گيری می شود )

ب : دمای هوا برای بيش از نصف شبانه روز از C ⁰ 10 بيشتر نباشد .

در تعريف قبلی آبا هوای سرد و قتی حاصل می گشت که دمای هوا در هنگام  بتن ريزی کمتر از C ⁰ 2 بوده و يا زمين کارگاه در هنگام بتن ريزی يخ زده باشد . بهتر است حتی الامکان از تعريف قديمی نيز استفاده شود و لازم است بدون رعايت تدابير خاص در اين شرايط از بتن ريزی خودداری گردد تاخساراتی به بتن وارد نيايد .

تدابير خاص الزامی در هوای سرد

ج : قالب و ميلگردها نبايد يخ زده باشد و از ريختن بتن بر روی زمين يخ زده بايد خودداری شود .

تدابير احتياطی هوای سرد

با رعايت تدابير الزامی برای اطمينان از عدم بروز مشکل بهتر است تدابير احتياطی زير مد نظر
قرار گيرد :

الف : حداقل دمای بتن در هنگام ريختن و عمل آوریC ⁰ 10 + باشى ( بويژه براي قطعات تا حداقل بعد كمتر از 90 سانتي متر )

ب : عمل آوري تا رسيدن به 70 درصد مقاومت مشخصه بتن ادامه يابد .

ج : دمای ساخت ، بالاتر از دمای بتن ريزی باشد . اين مقدار طبق دستورالعمل بايد محاسبه شود .

د : اسلامپ بتن تا حد امکان ، کمتر اختيار شود ، هر چند آئين نامه بتن ايران آن را به
50 ميلی متر محدود کرده است اما با توجه به شرايط اجرايی هر پروژه ممکن است مقادير بالاتر نيز در صورت توجه به تدابير الزامی و احتياطی ، مشکلی را بوجود نياورد .

هـ : بهتر است نسبت آب به سيمان از 5/0 تجاوز نکند . بهرحال علی رغم ذکر اين محدوديت در آئين نامه بتن ايران ، نمی توان آن را اجباری تلقی کرد .

و : دمای بتن در هنگام ريختن نبايد بيش از C ⁰ 10 بالاتر از حداقل توصيه شده باشد .

ز : دمای بتن در هنگام ساخت ( اختلاط ) نبايد بيش از C ⁰ 10 بالاتر از حداقل دمای محاسباتی ساخت بتن باشد .

ح : حمل و ريختن بتن بايد حتی الامکان در اسرع وقت انجام شود و در طول حمل از افت شديد دما جلوگيری گردد .

ط : نبايد پس از خاتمه عمل آوری اجازه داد تا بتن سريعا” سرد شود و شوک حرارتی به آن وارد گردد .

ی : نبايد برای شروع عمل آوری ، دمای بتن سريع بالا رود و شوک حرارتی به آن وارد گردد

ک : استفاده از سيمانهايی که با سرعت واکنش بيشتر توصيه می شود و مصرف سيمانهای آميخته مطلوب نيست .

ل : مصرف مواد افزودنی زود گير کننده ( ضد يخ ) اختياری بوده و در شرايطی که بخواهيم طول مدت عمل آوری را کم نموده و احتمال خسارت را بشدت پائين آوريم ، می توانيم از اين مواد استفاده نماييم به شرطی که اين مواد استاندارد بوده و برای دوام بتن و ميلگرد ضرری نداشته باشد.

م : مصرف مواد افزودنی حباب زا معمولا” در اين بتن ها توصيه می شود . اين مواد معمولا” طول مدت محافظت از بتن را برای جلوگيری از وارد شدن خسارت در اثر يخبندان کاهش می دهند و برای شرايط بهره برداری در محيط  سرد و يخبندان مناسب است .

ن : بهتر است از يخ زدن سنگدانه ها برای تأمين شرايط مورد نظر جلوگيری گردد و ساخت بتن در دمای مطلوب ، آسان تر خواهد بود .

س : استفاده از مواد روان کننده برای کاهش آب و نسبت آب به سيمان و به حداقل رساندن آب انداختن توصيه می شود ، هرچند می توان از افزايش عيار سيمان نيز استفاده نمود . مصرف اضافی سيمان می تواند طول مدت حفاظت را برای جلوگيری از وارد شدن خسارت ناشی از يخ بندان کاهش دهد ( مانند بند ک ، ل ، م ) .

نکات اجرايی برای اعمال تدابير الزامی و احتياطی

با انداختن نايلون يا برزنت بر روی سنگدانه ها به ويژه در هنگام شب و بارندگی از خيس شدن
آن ها جلوگيری گردد . اگر می توان لحاف پشم شيشه تهيه نمود که رويه آن ضد نفوذ آب باشد بسيار مطلوب است زيرا می توان دمای کسب شده از تابش آفتاب يا بالا رفتن دما در طول روز را تا حدودی در طول شب حفظ نمود .

     –    در صورتی که بنا به هر دليلی بخش های فوقانی توده سنگدانه يخ زده باشد ، لازم است لايه رويی کنار زده شود . اين کار دو حسن در بر دارد . اولا” مصالح يخ زده وارد ديگ اختلاط نمی گردد ، ثانيا” جلوی دريچه تخليه مصالح به باکت انتقال سنگدانه به ديگ اختلاط را مسدود نمی کند .

وجود سنگدانه يخ زده باعث می شود دمای مخلوط بتن به شدت افت کند و تأمين دمای مناسب بتن را با مشکل مواجه نمايد . لذا توصيه می شود به هر ترتيب سعی شود از مصرف سنگدانه يخ زده پرهيز گردد .

• با گرم کردن آب و رسيدن به دمای مورد نظر معمولا” می توان دمای مطلوب بتن را
  بدست آورد مشروط بر اينکه سنگدانه يخ زده مصرف نگردد .
• بهتر است دمای آب از C ⁰ 60 تجاوز نکند . در صورت نياز به دمای بالاتر برای دستيابی به دمای مطلوب در بتن ، می توان آب را تا C ⁰ 90 گرم نمود ، در اين حالت بايد ابتدا آب را با سنگدانه مخلوط نمود و سپس سيمان را اضافه کرد . به هر حال نبايد سيمان را با آب داغ مواجه ساخت زيرا سيمان دچار گيرش آنی و کلوخه شدن می گردد و کيفيت مقاومتی و دوام بتن آسيب می بيند .
• برای پرهيز از کاهش دمای بتن ، بهتر است طول مدت اختلاط پس از ريختن آخرين جزء از بتن از 2 دقيقه تجاوز نکند . بديهی است حداقل زمان اختلاط ، حصول يکنواختی در بتن تأمين می کند .
• بهتر است تراک ميکسر بيش از 5/3 متر مکعب و کمتر از 5/2 متر مکعب بارگيری نکند . بايد در طول حمل تراک ميکسر از چرخاندن ديگ بتن خودداری نمود و صرفا” در حد اختلاط مجدد و دستيابی به يکنواختی ، ديگ تراک ميکسر چرخانده شود .
• سعی گردد از معطلی های مختلف در طول حمل با برنامه ريزی صحيح خودداری شود تا از اتلاف دمای مطلوب بتن جلوگيری شود .
• حمل با پمپ بواسطه اصطکاک موجود معمولا” موجب کاهش دمای بتن نمی گردد و در هوای سرد حمل با پمپ مطلوب تلقی می شود .
• در ريختن بتن بايد تسريع بعمل آيد . اگر ريختن بتن در لايه های مختلف صورت
  می گيرد بهتر است حتی الامکان ضخامت لايه ها را زياد گرفت . توصيه می شود لايه های 40 تا 50 سانتی متری بکار گرفته شود .
• بلافاصله پس از ريختن بايد سعی شود دمای محيط را در حداقل مورد نياز تأمين نمود . استفاده از عايق بندی ( بويژه برای قطعات حجيم و نيمه حجيم ) می تواند گرمای ناشی از ترکيب سيمان با آب را حفظ کند و دمای بتن را بالا برده يا دست کم در حد مطلوب نگاه دارد .
• استفاده از عايق پشم شيشه ، يونوليت ، کاه و پوشال ، ماسه يا خاک و غيره می تواند گرمای ناشی از واکنش های سيمان را تا حد زيادی حفظ کند .
• استفاده از پوشش برزنتی و بکارگيری يک يا چند بخاری ( ترجيحا” بخاری برقی  )
  می تواند به حفظ يا بالا بردن دما کمک نمايد .
• در صورت استفاده از بخاری هايی که يک ماده سوختنی را می سوزاند بايد دود و گازهای ناشی از سوختن ، در تماس با بتن جوان قرار نگيرد .
• چنانچه از يک وسيله گرمايش استفاده می شود بايد دقت کرد که بتن خشک نگردد و در صورت حصول اطمينان از عدم يخ زدن بتن لازم است بتن را مرطوب نمود .
• بهترين وسيله برای ايجاد دمای مناسب ، استغاده از بخار آب می باشد . توصيه می شود دمای محيط نگهداری از C ⁰ 55 و دمای بخار آب از C ⁰ 65 تجاوز نکند .
• می توان از لامپ های مادون قرمز برای ايجاد گرما با کارآيی خوب استفاده نمود .
• بهترين مصالح برای قالب بندی چوب می باشد ، به هر حال جنس قالب بر اساس امکانات پروژه انتخاب می گردد .

• افت دما در طول حمل با رابطه زير محاسبه می گردد :

 افت دما در طول زمان حمل و معطلی های موجود يعنی D ساعت می باشد .

 دمای در هنگام ريختن و  دمای هوا است .

k ضريبی است که به نوع وسيله حمل بستگی دارد . برای وسيله حمل سربسته چرخان 1/0 ، برای وسيله روباز غير چرخان 17/0 و برای وسيله چرخان ( مانند تراک ميکسر ) ضريب 24/0 بکار
می رود .

بنابراين حداقل دمای ساخت بتن برابر است با :

ا توصيه می شود دمای ساخت بتن بيش از  باشد .

• دمای بتن در هنگام اختلاط از رابطه زير می تواند محاسبه شود ( به شرط يخ زده نبودن سنگدانه ها ) :

به ترتيب دمای سيمان ، شن ، ماسه و آب مصرفی می باشد . ( سانتی گراد )

 به ترتيب وزن سيمان ، شن خشک ، ماسه خشک ، آب مصرفی برای اختلاط ، آب موجود در شن ، آب موجود در ماسه و آب کل بتن خواهند بود ( کيلوگرم ) . معمولا” با توجه به  ( دمای ساخت بتن ) و اطلاعات موجود ، دمای آب مصرفی برای ساخت بتن بدست می آيد .

• وجود رطوبت در سنگدانه ها ، به دليل کاهش آب ساخت ، ضرورت افزايش دما را برای دستيابی به دمای مطلوب در بتن باعث می شود .
• در صورت وجود يخ در سنگدانه ها به جای دمای سنگدانه ها به جای دمای سنگدانه ها به صورت مضرب وزن آب موجود در سنگدانه ها ، عبارت  يا  بکار می رود . بديهی است در اين حالت لازم است دمای آب مصرفی به شدت بالا رود تا دمای مطلوب بتن حاصل شود و معولا” به آب بيش از C ⁰ 60 نياز خواهد بود ، لذا بهتر است از مصرف شن و ماسه يخ زده خودداری نمود .
• برای کنترل بتن و اجزای آن می توان از يک دماسنج معمولی يا دماسنج مخصوص بتن استفاده نمود و لازم است پس از ساخت و پس از ريختن بتن دمای بتن را ثبت نمود .
• برای کنترل کفايت عمل آوری می توان نمونه هايی را در شرايط قطعه عمل آوری نمود و در زمان مورد نظر آن را مورد آزمايش مقاومت فشاری قرار داد . اين نمونه ها بعنوان
  نمونه های آگاهی يا عمل آمده در کارگاه شناخته می شود .

• برای اينکه بتن در اولين نوبت يخبندان آسيب نبيند لازم است مقاومت نمونه آگاهی به Mpa 5 ( استوانه ای ) برسد . مسلما” برای قالب برداری اين مقاومت برای قالب زيرين قطعات خمشی بايد به 70 درصد مقاومت مشخصه برسد و برای پايه های اطمينان لازم است مقاومت نمونه آگاهی به    مقاومت مشخصه نايل گردد .
• هر چه دمای عمل آوری زياد شود طول مدت عمل آوری کاهش می يابد .
• مصرف مواد زود گير کننده ( ضد يخ ) يا استفاده از سيمان اضافی يا مواد حباب زا
  می تواند طول مدت عمل آوری را کاهش دهد و حتی آن را به نصف برساند .
• بايد توجه کرد مصرف مواد زود گير کننده ( ضد يخ ) نمی تواند دليلی بر عدم رعايت ضوابط بتن ريزی در هوای سرد باشد . مصرف اين مواد معمولا” نقطه يخبندان را بطور قابل ملاحظه ای کاهش نمی دهد و بتن با وجود اين مواد براحتی يخ می زند .
• برای مصرف زودگيرکننده بايد در طرح اختلاط پيش بينی مصرف به عمل آيد و نبايد آنرا بدون ساخت مخلوط آزمايشی بکار برد .

جداول و روابط

برای اطلاع بيشتر دست اندرکاران ، در زير جداول توصيه شده ACI برای بتن ريزی در هوای سرد ارائه می گردد

جدول 1- دمای توصيه برای بتن ريزی در هوای سرد بر حسب درجه سانتی گراد

حداقل بعد قطعه Cm			تا 30	90-30	180-90	بيش از 180
حداقل دمای بتن در هنگام ريختن و عمل آوری			13	10	7	5
تا1-			16	13	10	7
حداقل دمای * ساخت بتن در دمای هوای	1- تا 18-		18	16	13	10
کمتر از 18-			21	18	16	13
حداکثر افت تدريجی دما در 24 ساعت پس از حفاظت			28	22	17	11

*حداقل دمای ساخت با فرض طول حمل و معطلی يک ساعته با وسيله حمل چرخان توصيه شده است .

جدول 2- حداقل زمان لازم حفاظت برای جلوگيری از خسارت ناشی از يخبندان زود هنگام بتن معمولی

با فرض عمل آوری در دمای جدول شماره *1

نوع مصالح و سيمان	سيمان نوع 1 يا 2	سيمان نوع 3 ، زودگيرکننده يا ضد يخ 600 کيلوگرم سيمان اضافی در هر متر مکعب بتن
بتن بطور جدی در معرض يخبندان نيست	4	2
بتن در معرض يخبندان است	6	4

جدول 3- مدت زمان توصيه شده برای دستيابی به بخشی از مقاومت 28 روزه عمل آمده در آزمايشگاه

دمای عمل آوری	10 درجه سانتی گراد			21 درجه سانتی گراد
نوع سيمان*	1	2	3	1	2	3
50 %	6	9	3	4	6	3
75 %	11	14	5	8	10	4
85 %	21	28	16	16	18	12
95 %	29	35	26	23	24	20

*در صورتيکه دمای نگهداری و عمل آوری با اعداد جدول متفاوت باشد مدت عمل آوری تغيير خواهد کرد .

** در صورت استفاده از سيمان پرتلند پوزولانی يا سرباره ای آن را مانند نوع 2 در نظر بگيريد و در صورت مصرف نوع 5 مدت عمل آوری برای درصد مقاومت های کم تا 50 در صد و برای درصد مقاومت های بيشتر تا 10 درصد افزايش می يابد . سيمان پرتلند پوزولانی ويژه و پرتلند سرباره ای ويژه مانند سيمان نوع 5 می باشد .

برای محاسبه مدت عمل آوری با توجه به تغيير دمای مندرج در جدول 2 و 3 می توان از فرمول Saul استفاده نمود . اين رابطه بر اساس بر روابط بلوغ يا رد شدن بتن استوار است و  بترتيب مدت زمان عمل آوری در دمای t1 و t2 می باشد بنابراين با مجهول بودن يکی از چهار پارامتر در رابطه فوق ، می توان آن را بدست آورد .