نمك هاي معدني مواد آلي ذرات سست و ناسالم مواد واكنش زا با قليايي ها مواد ريزدانه نمك هاي معدني تعيين آن به كمك روش هاي شيميايي به ويژه سولفات و كلريد در شن و ماسه مواد آلي تعيين آن به كمك آزمايش رنگ سنجي براي ماسه و سپس آزمايش مقايسه مقاومت ملات براي ماسه و گاه تعيين افت وزني با كمك آب اكسيژنه براي شن و ماسه
مواد زيان آور سنگدانه بتن
نمك هاي معدني
مواد آلي
ذرات سست و ناسالم
مواد واكنش زا با قليايي ها
مواد ريزدانه
نمك هاي معدني
تعيين آن به كمك روش هاي شيميايي به ويژه سولفات و كلريد در شن و ماسه
مواد آلي
تعيين آن به كمك آزمايش رنگ سنجي براي ماسه و سپس آزمايش مقايسه مقاومت ملات براي ماسه و گاه تعيين افت وزني با كمك آب اكسيژنه براي شن و ماسه
مواد سست و ذرات ناسالم
آزمايش هاي تعيين كلوخه رسي و ذرات پودر شونده، ذرات سبك، زغال سنگ و ليگنت براي شن و ماسه
تعيين ذراتي مانند پوسته صدف در شن و ماسه
تعيين درصد ذرات ميکا
تعيين ذرات پولكي و كشيده براي شن
تعيين واكنش زايي با قليايي ها
آزمايش هاي شيميايي و فيزيكي بر روي سنگدانه ريز و درشت
آزمايش هاي انبساط ملات يا بتن در شرايط مختلف
مواد ريزدانه به ويژه رس
تعيين درصد گذرنده از الك 75 يا 63 ميكرون براي شن و ماسه به روش تر
آزمايش معادل ماسه براي ماسه (به صورت نسبت حجمي)
تعيين ميزان مواد ريزتر از 20 ميكرون ماسه با محلول هگزا متا فسفات سديم و پي پت آندرسون
تعيين درصد حجمي مواد ريزدانه ماسه با محلول آب نمك 1 درصد به صورت كارگاهي
آزمايش متيلن بلو
تعيين درصد گذرنده از الك 75 يا 63 ميكرون
تعيين درصد گذرنده از الك 75 يا 63 ميكرون طبق ASTM C117 و BS 812 براي شن و ماسه
تعيين درصد گذرنده از الك 63 ميكرون طبق استاندارد EN
مزايا
دقت خوب و تكرار پذيري مناسب
انجام آزمايش بر روي سنگدانه درشت و ريز
بكار رفتن نتايج در استانداردها و آيين نامه هاي رد يا قبول سنگدانه بتن
معايب
طولاني بودن زمان دستيابي به نتيجه
مشكلات آزمايش براي انجام كاملاً استاندارد
عدم تفكيك خواص مواد ريزدانه تر از 75 يا 63 ميكرون
تعيين مواد ريزتر از 20 ميكرون در ماسه طبق BS 812 part 103-2
افزودن محلول هگزامتافسفات به ماسه در بالن درب دار
چرخاندن بالن به صورت افقي با سرعت 80 درور در دقيقه به مدت 15 دقيقه
سنجيدن مقدار مواد معلق ريزدانه به كمك پي پت آندرسون
محاسبه و تعيين مواد ريزتر از 20 ميكرون در ماسه
مزايا
تعيين ميزان مواد زير 20 ميكرون و احتمالاً زيان آور
معايب
طولاني بودن آزمايش
رايج نبودن
صرفاً بكارگيري براي ماسه
عدم تفكيك رس و لاي
تعيين مواد ريزدانه با محلول آب نمك
ريختن آب نمك 1 درصد به ميزان 50 ميلي ليتر در يك ظرف استوانه اي شيشه اي يا طلقي 250 ميلي ليتر
افزودن تدريجي ماسه تا حجم 100 ميلي ليتر به محلول و رساندن به حجم 150 ميلي ليتر با افزودن محلول
تكان دادن استوانه و قرار دادن روي سطح صاف و ضربه زدن براي تراز كردن
قرائت چشمي سطح ماسه و ارتفاع مواد ريزدانه روي آن
تقسيم ارتفاع مواد ريزدانه به ماسه (تعيين درصد حجمي مواد ريزدانه)
تبديل تقريبي درصد حجمي مواد ريزدانه به درصد وزني (تقسيم ب 4 و 2 براي ماسه گردگوشه و شكسته)
مزايا
انجام سريع آزمايش و كارگاهي بودن آن
داشتن ضابطه 10 درصد حجمي براي مناسب بودن ماسه
تبديل تقريبي به درصد وزني
معايب
تقريبي بودن شديد قرائت ها
عدم انجام آزمايش براي شن
عدم تفكيك خواص مواد ريزدانه
آزمايش متيلن بلو
انجام آزمايش طبق EN 933-9
آزمايش معادل (ارزش) ماسه هم ارز SE
انجام آزمايش طبق ASTM D2419 يا AASHTO T176 و EN 933-8
گذرانيدن ماسه از الك 75/4 ميلي متر
ريختن محلول رقيق استوك تا ارتفاع 4 اينچي درون استوانه مدرج
اضافه كردن آزمونه ماسه آماده شده درون استوانه
ماندن 10 دقيقه اي ماسه و خيس خوردن درون محلول
به هم زدن استوانه به صورت افقي براي 45 ثانيه تا 100 حركت با وسيله مكانيكي يا 90 حركت در مدت 30 ثانيه با دست با جا به جابجايي حدود 9 اينچي
اضافه كردن محلول رقيق استوك به صورت شست و شوي مواد و رساندن ارتفاع آن به 15 اينچ
بي حركت ماندن استوانه به مدت 20 دقيقه
قرائت سطح نهايي مواد جامد (قرائت رس) با چشم
قرائت سطح ماسه با ميله نشانه دار و وزنه (قرائت ماسه)
تقسيم قرائت ماسه به قرائت رس و ارائه نتايج
مزايا
سريع و كارگاهي بودن آزمايش
وجود ضابطه در گذشته در برخي كشورها براي ماسه بتن و وجود ضابطه براي خاك
نمايش مناسب تر مواد ريزدانه از نظر نوع آن
معايب
تقريبي بودن اندازه گيري ها و تأثير شديد آزمايش كننده بر نتيجه
انحراف معيار يك آزمايش گر در يك آزمايشگاه 5/1 براي نتيجه بالاي 80 و 9/2 براي زير 80 و خطاي مجاز بين 2/4 تا 2/8 براي يك آزمايشگر روي يك ماسه
انحراف 2/4 و 8 براي نتيجه بالاي 80 و زير آن در دو آزمايشگاه و خطاي مجاز 5/12 و 6/22 براي يك ماسه
عدم تطابق آزمايش با تعريف مواد زيان آور
ضابطه رد يا قبول سنگدانه جهان
ASTM C33: صرفاً گذشته از الك 75 ميكرون براي شن و ماسه و ذكر نكات خاص براي نوع مصرف سنگدانه و روش توليد آن
BS 882: صرفاً گذشته از الك 75 ميكرون براي شن و ماسه و ذكر نكات خاص براي نوع مصرف و روش توليد سنگدانه
DIN 4226: صرفاً گذشته از الك 63 ميكرون براي شن و ماسه و ذكر نكات خاص براي نوع مصرف و روش توليد سنگدانه
EN 12620-96: صرفاً گذشته از الك 63 ميكرون براي شن و ماسه با توجه به نوع روش توليد سنگدانه و ارجاع به آزمايش SE و متيلن بلو در موارد مشكوك
ضابطه رد يا قبول ماسه در برخي استانداردهاي قديمي اروپا
SE≥75 براي ماسه گرد گوشه بتن هاي مهم
SE≥60 براي ماسه شکسته بتن هاي مهم و ماسه گردگوشه بتن هايي با اهميت متوسط
توصيه براي محدود نگه داشتن SE در حد 85 درصد براي حفظ ذرات ريز و خشن نشدن بتن
ضابطه رد يا قبول سنگدانه در ايران
استاندارد 302 ايران: صرفاً گذشته از الك 75 ميكرون براي شن و ماسه و ذكر نكات خاص براي نوع مصرف و روش توليد سنگدانه (مشابه ASTM)
آيين نامه بتن ايران (تجديد نظر اول): گذشته از الك 75 ميكرون براي شن و ماسه و ذكر نكات خاص براي نوع مصرف و نوع توليد سنگدانه و اضافه كردن محدوديت حداقل SE
نشريه 55 سازمان مديريت و برنامه ريزي(تجديد نظر اول): آزمايش آب نمك
گذشته از الك 75 ميكرون با توجه به نوع مصرف (در مورد ماسه شكسته يك ضابطه خاص) و عدم وجود ضابطه كافي در جدول مواد زيان آور و بدون محدوديت SE مانند متن اوليه آبا
نشريه 101 سازمان مديريت و برنامه ريزي: گذشته از الك 75 ميكرون براي شن و ماسه و ذكر نكات خاص براي نوع مصرف و نوع توليد سنگدانه (مانند ASTM قديم)
اضافه كردن محدوديت حداقل SE
نتايج وجود ذرات ريزتر از 3/0 ميليمتر در بتن
افزايش کارآيي بتن ضمن کاهش رواني (تراکم پذيري و خوشکاري و ماله خوري بهتر)
کاهش جمع شدگي بتن و کاهش ترک هاي موئينه و افزايش دوام
کاهش آب انداختن بتن
کاهش استعداد جداشدگي بتن و امکان بتن ريزي بهتر در ستون و ديوار
کاهش مصرف سيمان به علت جاي گزيني و پرکردن فضاي بين سنگدانه ها
افزايش قابليت پمپ شدن بتن
امکان ساخت بتن خودتراکم
ايجاد نماي بهتر در بتن
نفوذ ناپذير تر شدن بتن و افزايش دوام آن
افزايش مقاومت فشاري و کششي با نسبت آب به سيمان ثابت
افزايش ضريب ارتجاعي بتن و کاهش ضريب پواسون
افزايش نياز به آب و افزايش مصرف سيمان به دليل افزايش سطح ويژه
راهکارهاي توليد و مصرف ماسه مناسب براي بتن
حذف فرهنگ شست و شوي چند باره
شست و شوي صحيح ماسه و جلوگيري از حذف ذرات ريز مناسب
عدم تاکيد بر بالا بودن نتيجه SE به ويژه بيش تر از 85
تاکيد بر آزمايش درصد گذشته از الک 75 ميکرون
قبول ماسه هاي شکسته همراه پودرسنگ به ويژه براي بتن پمپي , خودتراکم و ترمي
بحث و نتيجه گيري
عدم وجود ضابطه SE در استانداردهاي معتبر جهان
لزوم حذف ضابطه SE در آبا و نشريه 101 ايران و يا انعطاف پذير كردن آن براي سنگدانه هاي شكسته يا ساير موارد
نياز به ايجاد آزمايش خاص براي محدود كردن مواد ريزدانه خميري (رس و شيل) به ويژه در مواردي كه نياز به افزايش محدوديت مواد ريزدانه در سنگدانه هاي درشت وجود دارد