طول مجاز اورلب آرماتور | حداقل طول اورلب میلگرد | آماتور یا میلگرد بتن| شرایط انبار داری میلگرد یا آرماتور در کارگاه

 

 

حداقل طول مجاز اورلب آرماتور در بتن مسلح چه میزان می باشد ؟ – انواع آرماتور مصرفی در بتن

فولاد ( ميلگرد ) بتن

مقدمه :

 در بتن ميلگرد فولادی و معمولا” سيم آرماتور بندی برای بستن ميلگردها به يکديگر بکار می رود . بويژه ميلگردهای مصرفی بايد از کيفيت مطلوب و استاندارد برخوردار باشد و داشتن علامت شناسائی کارخانه سازنده ضروری است .

اين علامت ها معمولا” به صورت يک پلاک فلزی متصل به بنديل ميلگردهای شاخه ای و يا بسته شده به کلاف ميلگردهای مصرفی می باشد و بايد دارای نام کارخانه ، نوع فولاد مصرفی و قطر ميلگرد باشد .

انواع فولاد مصرفی در بتن :

 معمولا” ميلگردهای فولادی مصرفی در بتن از نظر نوع روش توليد ، شکل رويه ، شکل پذيری وجوش پذيری تقسيم می شوند .

• از نظر روش توليد  :

 فولادهای بتن به صورت گرم نورد شده ( hot-rolled ) ، سرد نـورد شده ( cold-rolled ) ، اصلاح شده و به صورت سرد ( پيچانيده شده tore و يا کشيده شده و از حديده گذرانيده ) ، و يا به صورت ويژه که دارای سخت شدگی به صورت عمليات حرارتی ، سطحی و آب دادن می باشد ، ديده می شود .

معمولا” اکثر فولادهای توليدی و مصرفی در ايران از نوع گرم نورد شده می باشد . فولادهای سرد نورد شده به ويژه در ايران به کار نرفته است . اما فولادهای سرد اصلاح شده که       tore  ناميده می شود در بسياری از پروژه ها به کار رفته و عمدتا” توليد خارج می باشند . اين فولادها پس از توليد بصورت گرم نورد شده در بين دونک بسته شده و پيچانيده می شوند . به همين دليل يک مارپيچ با گام بزرگ روی سطح آن ديده می شود . فولادهای واقعا” تر دارای تردی هستند و از نظر جوش پذيری مشکل دارند و از شکل پذيری کمتری برخوردارند . معمولا” به غلط در کارگاههای اجرائی به فولادهای آجدار ، تر می گويند .

• از نظر شکل رويه :

 ميلگردها به صورت ساده ( صاف ) و آجدار هستند که اگر ميله های آجدار تر را به آن اضافه کنيم ، سه نوع شکل رويه داريم . معمولا” ميلگردهای ساده يا صاف از مقاومت کمی برخوردارند و به همين دليل آنها را صاف توليد می کنند . ميلگردهای آجدار درگيری بيشتری با بتن خواهند داشت و لذا ميلگردهای با حد تسليم بيش از  را به صورت آجدار در می آورند . بهر حال ميلگردهای آجدار باد برای تعيين مقاومت ، مورد آزمايش قرار گيرد .

• از نظر جوش پذيری :

 فولادها به دسته فولادهای جوش پذير ، جوش ناپذير و جوش پذير مشروط تقسيم می شوند . اکثر فولادهای با رويه صاف و مقاومت کم می تواند در دسته فولادهای جوش پذير قرار گيرند اما الزاما” همه آن ها جوش پذير نيستند . بسياری از فولادهای با مقاومت بيش از دسته فولادهای جوش پذير مشروط هستند و با شرايط معين و خاص و تجهيزات ويژه قابل جوشکاری هستند . بنابر اين توصيه می شود بجز جوش های کار خانه ای ،کمتر از جوشکاری دستی برای بستن آنها به يکديگر استفاده شود تا آسيبی به فولادهای مصرفی نرسد .

• از نقطه نظر شکل پذيری :

ميلگردها به سه دسته نرم ، نيمه سخت و سخت تقسيم می شوند . فولادهای نرم دارای پله تسليم مشخص به منحنی تنش – کرنش هستند ، فولادهايی با رويه صاف و مقاومت تسليم کم و بسياری از فولادهای آجدار و غير تر با مقاومت متوسط دارای   پله تسليم مشخص هستند . فولادهای آجدار و تر با مقاومت تسليم بيش از 400 بصورت نيمه سخت و يا سخت هستند و پله تسليم محدود و يا بدون پله تسليم  مشخص در منحنی تنش – کرنش می باشند .

مسلما” برای کشورهای زلزله خيز ، فولادهای نرم يا نيمه سخت به مراتب بهتر از فولادهای سخت هستند. برای همکاری ميلگردها بويژه با قطر زياد ابدا” ميلگردهای سخت و حتی نيمه سخت مطلوب نيستند .

بسته بندی ميلگردها :

 – ميلگردهای شاخه ای بطول تقريبی 12 متر و در بنديل های 2 تا 5 تنی تحويل داده می شوند . اکثر کارخانه های داخلی بنديل های 5 تنی را تحويل می دهند در حاليکه کارخانه های خارجی به دليل محدوديت های بارگيری و بار اندازی در بنادر و پايانه های مختلف از بنديل های 2 تا 5/2 تنی و حتی کمتر از 2 تن هم استفاده می کنند .

– ميلگردهای کلاف معمولا”به صورت پيچيده شده دور يک قرقره در کارخانه تهيه می شوند . اکثر ميلگردهای با قطر 10 ميلی متر يا کمتر به صورت کلاف در می آيند . حسن کلاف ها جايگيری کم آن ها در انبار کردن کمتر آن ها در هنگام مصرف می باشد . کلاف ها بين 500 تا 1500 کيلو تهيه
می شوند و طول آنها نا مشخص است . مسلما” بايد کلاف ها باز و ميلگردها صاف شوند بريده و مصرف گردند .

قطر ميلگردها :

قطر اسمي ميلگردها بر روي علامت ( برگه) شناسائي آنها قيد ميشود. قطر ميلگرد معادل قطر دايره هم مساحت مقطع ميلگرد است . بويژه در مورد ميلگردهاي آجدار نميتوان قطر ميلگرد را مستقيما” اندازه گيري كرد . براي اين منظور بايد وزن واحد طول ميلگرد را دقيقا” اندازه گرفت و با توجه به وزن مخصوص فولاد ( ) ، سطح و قطر ميلگرد را بدست آورد .

در آبا متاسفانه رواداري مجاز قطر ميلگردها نسبت به قطر اسمي آنها ذكر نشده است. در برخي منابع رواداري 5/0 ميلي متري مطرح است. مسلما” براي قطرهاي خيلي كم رواداري 5/0 ميلي متري زياد و براي قطرهاي زياد آن روداري كم ميباشد. در تفسير جديد آبا سعي شده است با الهام از آئين نامه هاي معتبر يك رواداري مجاز متغير براي قطرهاي مختلف تعريف شود ، اين رواداري از 3/0 ميلي متر تا صدد 1 ميلي متر مي باشد. قاعدتا” رواداري بايد بر اساس سطح ميلگرد تعيين شود زيرا آنچه در روابط طراحي مطرح است سطح مقطع ميلگرد مي باشد. ميلگرد از قطر 5 تا 50 ميلي متر با گامهاي مختلف وجود دارد ( گامهاي 1 تا 2 ميلي متري ). توصيه ميشود قطرهائي بصورت مرخج مورد استفاده قرار گيرد كه عبارتند از : 5، 6، 8 و 10 و 12و 16و 20و 25 و 32 و 40و 50 ميلي متر. در ايران سعي ميشود از قطرهاي بيش از 32 استفاده نگردد و كارخانجات مختلف نيز توليد خود را به قطر 32 ميلي متر محدود مي كنند. مسلما” مصرف قطرهاي ديگر مانند 14و 18 و 22و 24 و 26 و 28و  30 منع آئين نامه اي ندارد. مزيت قطرهاي مرخج آنست كه در كارگاه براحتي از يكديگر تشخيص داده ميشوند و همچنين مجموع سطح مقطع هر دو شماره متوالي تقريبا” مساوي سطح مقطع ميلگرد شماره بالاتر مي باشد.

در تفسير جديد آئين نامه بتن ايران رواداري مجاز بصورت زير داده شده است .

شخصات مكانيكي ميلگردهاي فولادي و كنترل آن :

قاعدتا” بايستي ميلگردها در كارخانه و قبل از تحويل ، بنابه درخواست خريدار مورد آزمايش قرار گيرد. آزمايشها بايد روي محموله هاي حداكثر 20 تني (براي يك قطر ) صورت گيرد . پس از تحويل فولاد به كارگاه نيز آزمايش كنترل اجباري است. فقط در صورتي كه وزن ميلگردهاي مصرفي در كارگاه كمتر از 50 تن باشد (براي يك قطر) ، ميتوان به تشخيص دستگاه نظارت از انجام آزمايشهاي كنترلي صرفنظر نمود ، وگرنه بايد طبق ضوابط آئين نامه آبا نمونه برداري را انجام داد و پس از انجام آزمايشها ، طبق ضوابط پذيرش ، آنرا مورد ارزيابي قرار داد.

– مقاومت مشخصه فولاد با توجه به مقدار تنش تسليم آن مشخص ميگردد و حداكثر 5 درصد از نمونه هاي اندازه گيري شده ممكنست حد تسليم كمتر از مقاومت مشخصه داشته باشند. اگر حد تسليم فولاد مشخص نباشد بايد آنرا معادل تنش متناظر با كرنش 2/0 درصد ( ماندگار) در نظر گرفت.

– طبقه بندي مقاومتي ميلگردها بر اساس مقاومت مشخصه آنها صورت مي گيرد ( ). ميلگردهاي بتن در آبا بصورت  طبقه بندي شده اند كه اعداد پس از حرف S نشانه مقاومت مشخصه بر حسب مگا پاسكال (نيوتن بر ميلي متر مربع) مي باشد. در ايران اكثرا” ميلگردها را بصورت  طبقه بندي مي كنند كه الهام گرفته از استانداردهاي روسي است.  تقريبا” معادل  ،  تقريبا” معادل  ،  تقريبا” معادل  و  تقريبا” معادل  مي باشد . فولاد  در استاندارد روس معادل ندارد و بتازگي در آبا جزو طبقه بندي ميلگردها منظور شده است .

– نمونه برداري و تواتر آن براي كنترل ميلگردها در آبا بصورت زير مشخص شده است هر آزمونه بايد از يك نمونه يك متري تهيه شود . نمنه ها بايد به تعداد 5 نمونه و هر نمونه از هر پنجاه تن ميلگرد يا كسري از آن ( براي هر قطر  هر نوع فولاد ) تهيه شود . در صورت موافقت دستگاه نظارت ميتوان از هر سه بندل پنج تني ميلگردهاي مشابه يك نمونه اختيار كرد .

هر آزمونه به طول مطلوب براي انجام آزمايشهاي مختلف ( بويژه كشش ) بايد از نمونه يك متري بدست آيد و نورد آزمايش قرار گيرد .

– ضوابط پذيرش تنش تسليم هيچكدام از 5 آزمونه نبايد كمتر از مقاومت رمشخصه فولاد باشد ، در غير اينصورت بايد از 5 نمونه ديگر تهيه شود و نتايج 10 آزمونه آزمايش شده بايد در رابطه زير صدق كند .

    متوسط نتايج تنش تسليم 10 آزمونه و       انحراف معيار 10 نتيجه موجود است .

 اگر دو شرط فوق بر آورده نشود مقاومت مشخصه فولاد منطبق با طبقه مورد نظر نيست و قابل قـبول

        نمي باشد . بهر حال طراح پروژه مي تواند با توجه به واقعيت موجود ميلگردهاي مصرفي در طرح تجديد نظر كند و تعداد يا قطر ميلگردها را افزايش دهد و يا در صورت كنترل مجدد ،آن را از نظر سازه اي بپذيرد . هم چنين ميلگردها بايد ضوابط زير را ارضاء نمايند ( اين ضوابط مربوط به شكل پذيري فولادها است )

        حد الاستيسيته حاصل از آزمايش كشش و

        مقاومت كشش نهائي ميلگردهاي فولادي و

تنش تسليم ميلگردها مي باشد .

ضمنا” ميلگردها در آزمايش تا شدگي با زاويه 180 درجه با فلكه استاندارد و خم و باز كردن آن بايدمورد آزمايش قرار گيرد . هم چنين كرنش گسيختگي در آزمايش كششي از 8 يل 12 درصد كمتر    نباشد .وقتي طول علامت گذاري شده براي تعيين كرنش گريختگي ده برابر قطر باشد ضابطه 8 درصد و اگر طول مورد نظر 5 برابر قطرباشد ضابطه 12 درصد ملاك كنترل مي باشد . براي ميلگردهاي با قطر كم ، طول معادل 10 برابر قطر و براي ميلگردهاي با قطر زياد طول مورد نظر پنج برابر قطر در نظر گرفته شده ميشود 0

عوامل موثر بر ويژگيهاي ميلگرد :

روش توليد ، ميزان ناخالصي هاي موجود در فولاد ، عمليات حرارتي و نحوه سرد شدن فولاد بر ويژگيهاي مكانيكي ، شكل پذيري و جوش پذيري ميلگردها موثر است .

اصلاح سرد معمولا” حد تسليم را بالا مي برد اما آن را ترد تر ني كند و جوش پذيري را كاهش مي دهد . نورد سرد نيز همين خصوصيات را به وجود مي آورد .

ناخالصي هاي فولاد شامل مواد مختلفي است كه مهمترين آنها : كربن ، فسفر ، منگنز ، گوگرد و سيليسيم مي باشد . حد تسليم ، شگل پذيري و جوش پذيري بشدت تحت تاثير اين ناخالصي ها قرار دارد .

ميزان كربن و كربن معادل معمولا” جوش پذيري فولادها را مشخص مي كنند در تفسير آبا جدولي ارائه شده است كه جوش پذيري را مشخص مي كند و قطر فولاد نيز در آن موثر است .

براي داشتن جوش پذيري در جوشكاري پيوسته كربن بايد مساوي يا كمتر 24/0 درصد و كربن معادل مساوي يا كمتر از 52/0 درصد باشد در حاليكه براي جوشكاري موضعي كربن معادل بايد كمتر از 48/0 درصد و ميزان كربن با توجه به قطر آن بايد كمتر از 18/0 تا 32/درصد باشد . كربن معادل به ميزان كربن ، منگنز ، كروم ، واناديم ، نيكل و مس موجود در فولاد بستگي دارد اما بايد گفت ناخالصي هائي مانند فسفر ، گوگرد و سيليسيم نيز در خواص فولاد و جوش پذيري موثر است .

مشخصات فولادهاي توليدي در ايران :

ميلگردهاي فولادي عمددتا” در كارخانه نورد ذوب آهن اصفهان ، اهواز و فولاد آلياژي يزد اسفرايي و …. توليد ميشود .

خوشبختانه فولادهاي ايران به دليل كمي فسفر ، گوگرد و سيليسيم و منگنز از شكل پذيري خوبي بر خوردارند . كرنش گسيختگي فولادهاي  معمولا” بيش از 25 درصد و براي فولادهاي  و

بيشتر از 15 درصد هستند و از اين نظر مشكلي ندارند . متاسفانه برخي فولادهاي وادراتي داراي شكل پذيري كمي مي باشند و بايد از مصرف آنها پرهيز كرد اما مصرف كنندگان معمولا” صرفا” به مقاومت ميلگردها توجه دارند .

در كارخانه هاي فولاد آلياژي ، ميلگردها ي با مقاومت بالا و حسب سفارش توليد مي شود .

كربن ميلگردهاي مصرفي در ايران اكثرا” از 2/درصد بيشتر است لذا اغلب اوقات در محدوده جوش پذير مشروط قرار دارند .

انبار كردن و نگهداري ميلگردها :

بايد دقت كرد ميلگردهايي با قطر هاي مختلف و انواع متفاوت در محلهائي به تفكيك انبار شوند تا در مصرف مواجه با مشكل نشويم . حتي لازم است محموله هائي كه از كارخانه هاي مختلف و در زمانهاي متفاوت وارد كارگاه مي شود جداگانه انبار گردنند تا اگر پس از كنترل كيفيت آنها مواجه با مشكل بودند براحتي از ديگر محموله ها باز شناسي شوند .

معمولا” در محل انبار كردن ميلگردها در كارگاه لازم است علامت گذاري محل با ذكر نوع و قطر ميلگرد و محل توليد با نصب يك تابلو كوچك در جلوي انجام مي شود .

رنگ زدن نوك ميلگـردهائي از انواع مختلف براي تميز دادن آتـها بويژه توسط افراد كم سواد توصيـه مي شود .

ميلگردها بايد در محل تميز و بدور از رطوبت شديد انبار شوند معمولا” با گذاشتن چوب گرد يا چهار تراش سعي مي شود بندل ميلگردها يا كلافها در تماس با خاك و گل و آب نباشند . مسلما” با كم كردن فاصله اين چوب ها احتمال تماس آن ها با زمين كم مي شود .

استفاده از برزنت براي ايجاد پوشش نسبت به پوشش نايلوني ارجح است . در مناطق خورنده بايد از انبار كردن طولاني ميلگردها پرهيز نمود . زنگ زدگي روي ميلگردها وقتي از حد تميز شدن با ناخن فراتر رود مطلوب نيست و علاوه بر كاهش اتصال چسبندگي با بتــــــن ، احتمال خوردگي را افزايش مي دهد . بويژه با عدم تشكيل لايه محافظ ، در مناطق خورنده موجب تسريع خوردگي مي شود اما زنگ بسيار كم مشكلي را بوجود نمي آورد .

زنگ زدگي زياد موجب كاهش قطر ميلگرد است و گاه خوردگي موضعي و عميق موجب تضعيف ميلگرد مي شود و چنين خوردگي خطرناك تلقي مي شود . مسلما” كاهش مقطع ميلگرد بايد در حد مجاز مي باشد تا بعنوان ميلگرد با قطر اسمي مشخص تلقي گردد و گرنه بايد قطر جديد آن مشخص و در محاسبات منظور شود و يا غير قابل مصرف اعلام گردد . مسلما” پوسته شدن زنگ نشانه اي نا مطلوب براي ميلگرد است و آنرا غير قابل مصرف مي كند مگر اينكه زنگ آن پاك شود و خوردگي عميق و موضعي نداشته باشيم .

از تماس ميلگردها با چربي ، روغن ، رنگ ، ضد زنگ و مواد افزودني بويژه كند گير كننده ها بايد جلوگيري نمود . در غير اين صورت بايد قبل از مصرف اين عوامل مزاحم را زدود و پاك كرد . يخ و برف و گل و لاي نيز از اين جمله است . دوغاب سيمان سخت شده نيز بر روي ميلگـــرد نا مطلوب تلقي مي شود و مانع درگيري ميلگرد و بتن است .

مقررات كلي ايمني و اجرائي بتن

مقدمات ايمني :

جزء مقررات ايمني و بهداشتي قانون حفاظت كار ذكر شده است اما در كارهاي بتني نظافت خاصي بايد مورد توجه قرار گيرد .

– سيمان يك ماده قليايي است ، تماس دست با خمير سيمان و بتن و تماس با پوست يا چشم ميتواند   به آن آسيب رساند . شستن محل تماس با آب زياد مفيد است . استفاده از محلول رقيق سركه مي تواند پس از شستن محل با آب آسيب را كم كند . خمير سيمان كه مهده قليايي است با چربي پوست تركيب شده و صابون آهكي مي دهد و پوست را خشك نموده و ترد مي كند و باعث ترك خوردگي آن بويژه در بخش نوك انگشتان مي شود . استفاده از مواد محافظ پوست قبل از تماس با خمير سيمان و استفاده از دستكش بسيار مفيد است .

– در حمل و نقل بتن بايد رعايت ايمني را نمود . در حمل بتن با دمپر و پاكت اين مسئله جدي تر است . واژگوني دمپر و باز شدن درب باگت و فرو ريختن بتن ، برخورد باگت با وسايل و نفرات از جمله اين مشكلات است .

– در كار با جرثقيل ها نكات ايمني رعايت شود . استفاده از راننده مجرب ، كنترل بخش هاي مختلف جرثقيل و ترمزهاي آن اهميت دارد .

– در حمل ميلگردها توجه شود خطرات زيادي در حمل ميلگردهاي بلند و كوتاه در كمين است .

– برخي مواد افزودني بايد در جاي مناسب انبار شود . برخي مواد گاز زا مي باشد و برخي مواد كمكي بتن داراي مواد فراري است كه به چشم و دستگاه تنفسي لطمه مي زند . برخورد برخ0ي افزودني ها به دست و چشم خطر ساز است .

– در بريدن ، خم كردن و بستن ميلگردها بايد توجه كرد تا در كاركردن با وسايل مكانيكي برشي ، حرارتي برشي ، وسايل خمكاري برقي و دستي ، همچنين در بستن ميلگردها خطراتي كه بايد از آنها پرهيز نمود .

– در كارهاي قالب بندي اعم از برشكاري چوب و فولاد ، سرهم بندي و ميخ كاري ، نصب قالب ها بويژه قالب تير و دال و استقرار آنها خطراتي متوجه پرسنل است .

– در ريختن بتن بويژه از ارتفاع بر روي قالب تير و دال بايد دقت نمود تا قالب تخريب نشود و در نرود .

– در قالب برداري اصول ايمني را بايد رعايت نمود تا آسيب هائي وارد نشود .

     مقررات و اصول اجرائي بتني :

تامين مصالح مطلوب ( سنگدانه ، سيمان ، آب و افزودني و ميلگرد )

انبار سازي صحيح مصالح ( سنگدانه ، سيمان ، آب و افزودني و ميلگرد )

توزين و پيمانه كردن مصالح و كنترل مقدار آب و نسبت آب به سيمان

اخطلاط مناسب براي ايجاد همگني

حمل مطلوب ( زمان مطلوب ، عدم جدائي ، عدم نزديكي به گيرش ، عدم تغيير شديد دما و عدم آلودگي )

ريختن صحيح ( عدم جدائي ، عدم گيرش و ايجاد سرد ، رعايت جهت و محل صحيح و ضخامت لايه مناسب )

تراكم مطلوب ( استفاده از وسايل مناسب ، ضخامت لايه مناسب ، عدم جدائي ، ايجاد پيوستگي لايه ها و ….. )

نگهداري و عمل آوري مطلوب ( رطوبتي ، حرارتي ، حفاظتي )

قالب بندي مناسب ( از نظر پايداري ، شرايط آب و هوائي ، نشت و آب بندي ، ايجاد نماي مناسب و .. )

قالب برداري صحيح

تأمين بتن مورد نظر و ساخت آن ، ايجاد هماهنگي ، عدم جدائي ، عدم گيرش ، ايجاد پيوستگي و رعايت دماي مورد نظر در ريختن و نگهداري بتن ، عدم آلودگي و ….. از جمله نكات مهم است .

مصاديق جداشدگي و عدو پيوستگي

عوامل موثر بر جدا شدگي و عدم پيوستگي

راه حلهاي موثر براي جلوگيري از جدا شدگي ، عدم گيرش ، ايجاد پيوستگي

آرماتور بندي ( ميلگرد گذاري )

مقدمه :

مراحل آرماتور بندي عبارتست از : تهيه و تأمين ميلگرد مناسب ، انداز حذفي و برش ميلگردها ، خمكاري بستن ميلگردها ( بصورت شبكه هاي نيمه پيش ساخته) ، انبار و حمل ميلگردهاي نيمه آنان ،

بستن و نصب نهائي ميلگردها در قطعه و قالب

اين مراحل ممكنست در برخي موارد حذف يا جابجا شود .

اندازه زني و بريدن ميلگردها :

– در كارهاي كوچك معمولا” اندازه زني ميلگردها بصورت مستقيم بوده و با گچ يا وسيله ديگري محل برش را مشخص مي كنند اما بهتر است همواره از يك شابلون اندازه و يا وسايله مناسبي مانند يك مانع در جلوي قيچي برش ميلگرد استفاده كرد تا همه ميلگردهاي از يك نوع ، هم اندازه شوند .

بايد گفت قبل از اندازه زني داشتن طرح برش لازم است در كارهاي بزرگ براي كاهش افت و ريز ميلگردهاي شاخه اي بهتر است با توجه به ميلگردهاي مصرفي در پروژه ( از يك نوع و يك قطر ) طرح برشي توسط مهندسين يا تكنسين تهيه گردد و بر اين اساس ميلگردها بريده شوند .

– بريدن ميلگردها با وسيله مكانيكي ارجح است . قيچي هاي مكانيكي دستي و برقي براي اين منظور بكار ميرود كه هر كدام قدرت بريدن قطرهاي خاصي را دارند . قيچي هاي دستي معمولا” تا قطر 12 ميلي متر ( براي قفل بر ) و تا قطر 16 ميلي متر ( براي قيچي زميني ) را مي برند . قيچي هاي برقي ميلگرد هر بسته به قدرت و نوع تيغه مي توانند قطرهاي تا بيش از 40 ميلي متر را برش دهند .

تنظيم لبه تيغه ها و تيز كردن آتها مي تواند برش صاف و بدون تغيير شگل را بوجود آورد . چسبيده بودن تيغه ها علاوه بر ايجــاد سختي در برش در لبه ميلگردها انـحنا بوجود مي آورد . فاصله زيياد تيغه ها باعث كج شدن و خم شدن محل برش مي شود .

برش با وسايل حرارتي در كارگاههاي ايران رواج دارد و چندان مطلوب نيست . بويژه اين نوع برش براي

ميلگردهاي سرد نورد شده و سرد اصلاح شده ( تر ) مطلوب نيست . در صورت اجبار براي برش حرارتي با شعله ( هوا – گاز ) لازمست حداقل 5 سانتي متر به طول مفيد ميلگرد از هر طرف ( محل برش ) افزود. در ميلگردهاي سرد پيچانده شده لازمست سرهاي نتابيده ( بدون گام مارپيچ سر و ته ) را قطع كرد .

خم كاري ميلگردها :

– برخي ميلگردها داراي خم هستند . خم گونيا ( 90 ) ، خم 135 (چنكگ ) ، خم 180 ( نيم دايره ) از جمله خمهاي انتهائي ميلگرد هستند كه در آبا بدان قلوب گفته اند . برخي خمها در وسط ميلگردها بكار مي رود و زاويه آن به نظر طراح و وضعيت هندسي قطعه مربوط است ( ميلگردهاي اونظا )

– خمكاري اصولا” شبيه يك عمليات نورد سرد است و بر خواص فولاد  در منطقه خم اثرات مختلفي باقي مي گذارد . ترد شدن ، ترك خوردگي موئينه يا قابل رويست ، افزايش مقاومت حد تسليم ، افزايش قابليت خوردگي و كاهش قابليت جوش پذيري و عمليات حرارتي از جمله اين ويژگي هاي جديد است .

– معمولا” بايد ميلگردهاي بتن را بصورت سرد با ( دماي كمتر از 200 ) خم نمود ، مگر اينكه دستگاه نظارت روش ديگري را مجاز بداند يا توصيه نمايد . بنابراين در حالت عادي سرخ كردن ميلگردها براي خمكاري صحيح نيست .

– هر چند خمكاري با دست روي ميز خمكاري و با اهرم كاري توسط آچار F ( گوساله ) و ميخ يا موانع روي ميز خمكاري در ايران بسيار رايج است اما بايد گفت توصيه كلي و مهم استفاده از وسايل مانند : ماشين خم كن مجهز ، فلكه خم كن برقي كه خم را با سرعت ثابت و قطر مشخص

– افزايش مقاومت ميلگردها و نوع توليد آنها ( سرد نورد شده يا سرد اصلاح شده مانند ميلگردهاي تر ) و هم چنين دماي پائين هوا مي تواند موب تردي بيشتر و شكل پذيري كمتر شده و در خمكاري به ميلگردها صدمه بيشتري وارد مي كند . شكستن ميلگردها ، ترك خوردگي مشهود و ترك هاي قابل رؤيت با ذره بين از جمله مشكلات خمكاري در اين شرايط است . بويژه در باز كردن مجدد خم و حتي بدتر از آن خمكاري مجدد يك نقطه احتمال اين آسيب ها بسيار زيادتر خواهد شد بنابراين چنين اعمالي مجاز نيست مگر با اجازه و كنترل دستگاه نظارت . مسلما” در ميلگردهاي گرم نورد شده و با مقاومت متوسط در هواي معتدل يا گرم اين آسيب ها كمتر خواهد بود .

– سرعت خمكاري نيز مي تواند به بروز اين آسيب ها كمك نمايد . سرعت بيشتر آسيب بيشتري به همراه مي آورد . محل خم بشدت گرم مي شود و بر خواص فولاد اثر مي گذارد . سرعت خمكاري با افزايش مقاومت ، سرد اصلاح شدن يا سرد نورد شدن ميلگردها و كاهش دما و افزايش قطر ميلگرد بايد كاهش يابد . سرعت خمكاري را بايد عملا” بصورت تجربي در كارگاه تعيين نمود و ميلگردهاي خم شده در سرعت هاي متفاوت را كنترل نمود .

– اگر دماي هوا ( ميلگرد ) كمتر از 5- باشد بايد از خمخكاري ميلگردها برخورداري نمود . متأسفانه در شرايط هواي سرد ، اغلب بدليل تعطيلي بتن ريزي ، به سراغ برش و خمكاري ميلگردها مي روند كه عمل  صحيحي تلقي نمي شود . مسلما” گذاشتن ميلگردها در محل سر پوشيده و گرمتر مي تواند به تداوم كار در اين شرايط كمك كند . افزايش قطر خم و يا گرم كردن ميلگردها تا دماي 100 مي تواند محدوديت را به نفع كند .

– بكارگيري خمهاي 180 براي ميلگردهاي آجدار ( مقاومت متوسط به بالا و سرد اصلاح شده ) توصيه نمي شود .

– حداقل قطر مجاز خم ميلگردها بر اساس مراعات كيفيت ميلگرد و آسيب نديدن آن و هم چنين جلوگيري از تمركز تنش و خرد شدن بتن در داخل محل تعيين مي شود و در آئين نامه ها ذكر ميگردد .در آبا حداقل قطر خم به نوع ميلگرد ارتباط دارد و بر اساس قطر ميلگرد بيان مي گردد . هم چنين براي خامت ها و ميلگردهاي با قطر 16 ميلي متر يا كمتر ، ضابطه اي جداگانه داده شده است . خم كردن ميلگردهاي به قطر 36 ميلي متر و بيشر با زاويه بيشتر از 90 به روشهاي خاص نيازمند است  پس از هر خم حداقل طول مستقيمي نيز در آبا ذكر شده كه بايد رعايت شود .

حمل و انبار ميلگردها :

در بخش ميلگرد در رابطه با انبار كردن ميلگردها بصورت كامل بحث شد . در اينجا به اين نكته اشاره مي شود كه ضربه حاصل از سقوط از ارتفاع زياد و صـــــــدمات مكانيكي و تغيير شكل هاي پلاستيك مي تواند به ميلگردها لطمه بزند و بايد در اين مورد احتياط نمود . در صورتي كه ميلگردها به صورت شبكه هاي جوشي يا بافته و يا متصل شده با مفتول باشد در طول حمل و انبار كردن ممكنست آسيب ببيند و جوشها گسيخته يا ميلگردها جابجا شود و يا مفتول ها ببرد لذا دقت در حمل و انبار كردن و تخليه از وسيله حمل ضرورت دارد . در مورد شرايط رويه ها ، زنگ زدگي و رواداري قطر قبلا” بحث شده است .

جاگذاري و بستن ميلگردها :

– ميلگردها بايد قبل از بتن ريزي در جاي خود با رعايت رواداريهاي مندرج در آئين نامه آبا بسته شود و در طول عمليات ميلگرد گذاري ، بتن ريزي و تراكم در جاي خود باقي بماند .

– افزايش يا كاهس پوشش محافظ بتن معمولا” نامطلوب است . افزايش پوشش اغلب باعث كاهش بازوي لنگر مي شود در حاليكه كاهش پوشش مي تواند به افزايش خوردگي ميلگردها و كاهش چسبندگي بتني و ميلگرد و ترك خوردگي منجر شود . بايد گفت افزايش پوشش نيز مي تواند به افزليش ترك خوردگي ناشي از جمع شدگي يا خمشي منجر گردد .

در قطعات طره اي ، بازوي لنگر و پوشش بتني ميلگرد از اهميت بيشتري برخوردار است .

– يكي از راههاي ايجاد پوشش محافظ ميلگرد ، ايجاد ارتفاع صحيح براي خرك و يا بكارگيري لقمه با ضخامت مطلوب و دقت براي عدم جابجائي ميلگرد ( با بستن به خرك يا لقمه و …) مي باشد . ضوابط مربوط به پوشش بتني روي ميلگردها در آئين نامه انجمن بتن ايران آمده است . قطر ميلگرد ، بزرگترين اندازه سنگدانه و شرايط محيطي و نوع قطعه در تعيين حداقل مقدار پوشش موثر است . پوشش بتني از آخرين ميلگردها ( خاموتها ) تا سطح بتن مي باشد . نبايد از نظر دور داشت پوشش بتني روي ميلگرد در محافظت برابر حريق نقش دارد و بهرحال بزرگترين مقدار پوشش حاصل از ضوابط فوق تعيين كننده است .

در مناطق خورنده ، سر مفتول آرماتور بندي بايد در پوشش بتني واقع نشود .

– بكارگيري خرك فولادي در سفره تحتاني توصيه نمي شود ( بويژه در منطقه خورنده ) . همچنين در اين مناطق رامكا يا پاشنه فولادي نبايد بكار رود .

– لقمه ها بايد از نوع با دوام باشد . لقمه هاي بتني با نسبت آب به سيمان مساوي يا كمتر از بتن اصلي و با مصالح مقاوم و با دوام و ظاهري يكسان با بتن اصلي بكار رود . حداكثر اندازه سنگدانه لقمه معمولا” به مراتب كمتر از حداكثر اندازه سنگدانه بتن اصلي است . بكارگيري لقمه هاي پلاستيكي امروزه كاربرد دارد اما در مناطق خورنده برخي از صاحب نظران اين لقمه ها را نيز توصيه نمي كنند . بكار گيري آجر ، چوب و مصالح مشابه بعنوان لقمه ابدا” توصيه نمي شود .

وصله ميلگردها :

وصله ها عبارتند از پوششي ( تماسي و غير تماسي ) ، جوشي ، مكانيكي ، اتكائي ، مركب

– وصله  پوششي تماسي و غير تماسي وجود دارد . اين وصله ها در واقع تابع چسبندگي و اتصال ميلگرد و بتن مي باشند . در وصله پوششي غير تماسي ، ميلگردها با يكديگر فاصله دارند و داراي مزايا و معايبي است .

– ضوابط وصله جوشي ( در صورت مجاز بودن ) در تفسير آئين نامه بتن ايران آمده است و به صورت ذوبي خميري نوك به نوك ، قوسي الكتريكي با الكترود در حالتهاي نوك به نوك و پوششي در انواع مختلف است .

– در وصله مكانيكي با وسيله اي مانند پوش و مهره و ماسوره و يا قلاب كردن ميلگرد ها به هم متصل مي شود و از بكار گيري ميلگرد وصله پوششي خريداري مي شود و براي ميلگردهاي قطور مناسب است.

– وصله اتكائي فقط براي فشار و ميلگردهاي قطور در شرايط خاص و نادر بكار مي رود .

– وصله مركب ، تركيبي از وصله هاي فوق است .

محدوديت فاصله ميلگردها :

در آئين نامه آبا ضوابط فاصله ميلگردها ذكر شده است . رعايت آن براي چسبندگي بهتر بتـن به ميلگرد ، امكان تراكم بتن و امكان رد شدن بتن از فاصله ميلگردها منجر مي شود .

ميلگردهاي عرضي :

مارپيچ ، تنگ ، ركابي و سنجاقي ميلگردهاي عرضي ( خاموت ) مي باشند .

ضوابط آنها در آبا آمده است .

كنترل مصالح در كارگاه

مقدمه :

براي مشخص شدن تطبيق مصالح بتن در كارگاه با آنچه در مشخصات فني پروژه و استانداردها و آئين نامه ها آمده است اقدام به كنترل مصالح مي نماييم . مسلما” كنترل مصالح همراه با آزمايش است . معمولا” آزمايشهائي در اين راه مفيد است كه بتوان نتيجه حاصله را با مشخصات مقايسه كرد . لذا ساير آزمايشها براي اين منظور كاربردي ندارند هر چند ممكن است در ارائه طرح مختلاط و ساير مواد مفيد باشند .

آزمايشهاي كنترلي سنگدانه :

دانه بندي ، سايش ( لوس آنجلس ) ، درصد گذشته از الك نمره 200 ، ارزش ماسه ( هر چند در ساير آئين نامه هاي معتبر دنيا اين آزمايش كاربردي ندارد و حذف شده است ) ، ميزان كلوخه هاي رسي و نرم و چرت ، زغال سنگ ، ليگنيت و ساير مصالح سبك ، سولفات و كلريد از جمله اين آزمايشها است . مسلما” بايد سنگدانه ها از نظر واكنش با قليائي ها نيز كنترل گردد كه معمولا” يك آزمايش كنترلي براي انتخاب سنگدانه ها مي باشد و در كارگاه و ضرورتي ندارد .

آزمايشهاي كنترلي آب : تعيين ذرات جامد معلق ، مواد محلول ، كلريد ، سولفات و قليائي ، تعيين مقاومت 7 روزه و 28 روزه نمونه هاي بتني ساخته شده با آب مشكوك و آب مقطر و مقايسه آنها ، مقايسه زمان گيرش سيمان با آب مشكوك و آب مقطر به تعيين  PH آب

اين مواد در حالي لازم است كه آب داراي ضوابط استاندارد آب آشاميدني نباشد .

آزمايشهاي كنترلي سيمان :

زمان گيرش ، مقاومت ملات استاندارد ، انبساط ، افت سرخ شدن و احتمالا” تعيين ترخي ويژگي هاي شيميائي از جمله آزمايشهاي كنترلي است .