کیورینگ بتن چیست؟

کیورینگ بتن

کیورینگ (Curing) یا عمل آوری بتن به مجموعه اقداماتی که پس از جایگذاری و پرداخت بتن، برای حفظ رطوبت و حرارت آن در مدت معین صورت می‌پذیرد گفته می‌شود.

اجرای کیورینگ صحیح و اصولی بتن علاوه بر دوام،‌ موجب افزایش مقاومت فشاری و سایشی شده و همچنین در برابر یخ‌بندان و سرمای شدید نیز از بتن محافظت می‌کند. همچنین عمل آوری بتن پس از اجرای قالب بندی یک امر ضروری است.

مراحل اجرای کیورینگ بتن:

• محافظت
• مراقبت (عمل‌آوري رطوبتی)
• پروراندن (عمل‌آوري حرارتي)

عمل‌آوري حفاظتي (محافظت)

در هنگام اجرا و پس از اجرای کیورینگ و عمل‌آوري بتن باید از آن در برابر بارش باران و تگرگ، لرزش‌هاي شديد ماشين آلات، سرما و يخبندان، ضربه زدن به قالب و هر عملی که ممکن است موجب ایجاد تغییرات در بتن گردد محافظت گردد.

عمل‌آوري حرارتي (پروراندن)

براي افزايش مقاومت بتن در روزهاي اول و محفاظت آن، در هواي سرد و جلوگيري از يخ زدن آن مي‌توان دماي بتن داخل قطعه را بالا برد. بهترين روش براي اين كار، به كارگيري بخار آب مي‌باشد و دماي محيط و بتن بهتر است از حدود  ^oC 65 بيشتر نشود  و عمل بخاردهي پس از گيرش بتن آغاز گردد. روشهاي حرارت رساني خشك با سوزاندن مواد سوختي، نيروي برق و غيره، امكان پذير است. ولي به طور كلي بايد نكات زير در آن رعايت شود تا مقاومت و دوام مورد نظر حاصل گردد:

1. قبل از گيرش بتن گرمادهي انجام نشود.
2. گازهاي ناشي از سوختن در مجاورت بتن تازه و يا جوان قرار نگيرد.
3. خشك شدگي در قطعه بتني به وجود نيايد و گرمارساني به صورت يكنواخت و غير متمركز  انجام گردد.
4. افزايش دماي بتن، در هر ساعت به^oC 20 و كاهش آن نيز در هر ساعت به  ^oC 20 محدود شود و از بروز شوك حرارتي به بتن جلوگيري گردد. در قطعات حجيم كاهش دماي بتن در هر ساعت به  ^oC  10  محدود مي‌شود.
5. حداكثر دماي بتن به  ^oC  65  محدود شود.
6. با ايجاد عايق حرارتي در سطح بتن مي‌توان از افت دماي بتن جلوگيري نمود و حتي دماي آن را افزايش داد. قالب چوبي، پشم شيشه، و عايق‌هاي پلي يورتان و يونوليت، كاه و پوشال و غيره به ضخامت كافي مي‌تواند عمل عايق‌بندي را به انجام برساند. بايد از به كار بردن مواد عايق يا گرمازا در سطح بتن كه داراي مواد مضر باشد، جلوگيري نمود.

مدت زمان مراقبت (عمل آوري)

مدت مراقبت به عواملي نظير نوع سيمان، مقاومت مورد نظر، نسبت سطوح نمايان به حجم، شرايط آب و هوايي به هنگام ساختن با نسبت آب به سيمان و ريختن بتن بستگي دارد.

مدت زمان عمل آوري مطابق با شرايط خصوصي پيمان و نظر مشاور و دستگاه است. در صورتي كه زمان خاصي براي عمل‌آوري پيش بيني نشده باشد، حداقل زمان عمل آوردن بتن از مندرجات جدول 1، محاسبه مي‌شود. با توجه به شرايطي كه ممكن است در كارگاه‌هاي كوچك حاكم باشد و عمل‌آوري مطابق روشهاي ارائه شده، كاملاً صحيح انجام نگردد و يادر مناطقي كه مسايل دوام و خوردگي ميلگردها حايز اهميت است توصيه مي‌شود، زمان عمل آوري بيش از حداقل ارقام موجود در جدول اختيار گردد.

جدول حداقل زمان کیورینگ بتن

زمان عمل‌آوري		روند افزايش مقاومت بتن   **
		سريع		متوسط		كند
دماي متوسط سطح بتن (هواي مجاور) 0C		10-5	بالاتر از10	10- 5	بالاتراز 10	10- 5	بالاتراز 10
شرايط محيطي	ضعيف	4	3	8	6	10	8
	متوسط	4	3	6	4	8	5
	خوب	4	2	3	3	3	3

روش‌هاي کیورینگ بتن – عمل آوری رطوبتي:

• عمل‌آوري با آب
• عمل‌آوري عايقي

عمل‌آوري رطوبتی بتن با آب

عمل آوری بتن با آب موجب افزایش میزان رطوبت بتن شده و از افت رطوبت جلوگیری می‌نماید. آب مصرفی در این روش نباید حاوی مواد مضر بیشتر از حد استاندارد باشد. همچنین در صورت استفاده از آب بسیار گرم یا سرد موجب ایجاد شوک حرارتی شده و باعث ترک خوردگی بتن می‌شود.

  انواع کیورینگ یا روش های عمل آوری بتن با آب

ايجاد حوضچه و غوطه‌ورسازي:‌

این روش معمولا براي سطوح افقي مانند دالها مورد استفاده قرار می‌گیرد. نحوه اجرای آن به این صورت است که در اطراف دال، لبه‌هايي ایجاد می‌کنند و داخل آن آب میریزند. حداکثر دمای آب داخل حوضچه ایجاد شده نباید بیشتر از 12 درجه سانتی گراد باشد.

افشاندن آب (آب پاشی):

از این روش معمولا در محیط‌های با دمای 5 درجه سانتی گراد استفاده می‌گردد. آب پاشی به صورت پیوسته صورت گرفته و هرگونه وقفه و اجرای مرحله‌ای موجب پوسته شدن سطح بتن می‌گردد.

اجرای صحیح آب پاشی بتن یک نکته بسیار کلیدی و مهم است که باید توسط افراد حرفه‌ای صورت گیرد و در صورت اجرای ناقص، ممکن است باعث ایجاد شوك حرارتي و ترك خوردگي گردد.

پوشش‌هاي خيس:

یکی دیگر از انواع کیورینگ یا روش های عمل آوری بتن با آب، استفاده از پوشش‌هاي جاذب مثل چتايي، گوني، گليم و حصير است.

بهتر است قبل از استفاده از این پوشش‌ها ابتدا آنها را به دقت شستشو دهید تا از هرگونه مواد زاید و مضر عاری گردند. چراکه وجود برخی مواد شیمیایی و گرد و خاک روی سطح این پوشش‌ها موجب ایجاد خرابی روی بتن می‌گردد.

با افزايش وزن چتايي يا ساير پوششهاي جاذب، امكان نگهداري آب توسط آن بيشتر مي‌شود و نياز به مرطوب كردن متوالي آن كمتر مي‌گردد. در غير اين صورت بهتر است از دو لايه چتايي استفاده شود.

اگر روی پوشش چیتایی را با ورق پلاستیک بپوشانید،‌مانع تبخیر آب می‌شود و در این صورت نیاز به آبیاری را کاهش می‌دهد.

کیورینگ عایقی

یکی دیگر از انواع کیورینگ یا روش های عمل آوری بتن استفاده از روش عمل آوری عایقی است، در این روش بجای استفاده از آب زیاد، سعی می‌گردد تا از بخار شدن آن جلوگیری شود. این روش معمولا در مناطقی که برای استفاده از آب با کمبودهایی مواجه هستند بیشتر کاربرد دارد.

انواع کیورینگ یا روش های عمل آوری بتن به روش عایقی

ورق پلاستيك يا نايلون :

نایلون و پلاستیک‌ها از جنس پلی اتیلن ساخته شده و وزن کمی داشته و در رنگ‌بندی مختلف تولید می‌گردند.معمولا از رنگ سفید برای هوای گرم و از رنگ سیاه برای هوای سرد استفاده می‌کنند. (رنگ سیاه موجب جذب گرمای خورشید می‌گردد).

ورق پلاستيك بايد كاملاً سطح بتن را بپوشاند و لبه  بالاي آن حدود 100 ميليمتر  روي هم قرار گيرد و قطعات چوب بر روي آن قرار داده شود تا ورق كاملاً در تماس با سطح بتن باشد، و وزش باد سبب بلند كردن و حركت آن نگردد. احتمال دارد كه ورق پلاستيك باعث تغيير رنگ و ظاهر سطح  بتن گردد، به خصوص اگر ورق چروكيده باشد، در اين صورت اگر يكنواختي رنگ و ظاهر سطح بتن اهميت دارد، بايد از روشهاي ديگري استفاده كرد.  تعريق و چكه كردن آب ناشي از تبخير سطح بتن مي‌تواند به ظاهر بتن آسيب رساند.

اصلی ترین مشکل این روش،‌احتمال پارگی و سوراخ شدن پلاستیک است که در صورت عدم رسیدگی به آن ممکن است سبب بروز مشکلاتی برای سطح بتن گردد.

کیورینگ بتن در هوای سرد

کیورینگ بتن در هوای سرد به دلیل توقف هیدراسیون بتن و عدم کسب مقاومت لازم هیچگاه توصیه نمی‌گردد. در هوای سرد احتمال یخ زدن بتن و کاهش عمر آن بسیار زیاد است . البته با اتخاذ برخی تدابیر و تحت شرایطی امکان اجرای این کار ( به سختی)‌ وجود دارد.

کیورینگ بتن در هوای گرم

در صورتی که هنگام عمل آوری بتن دما از 70 درجه عبور کند به تبع آن دمای هیدراسیون بالاتر رفته و منجر به از بین رفتن مقاومت بتن گردد. برای اجرای کیورینگ در هوای گرم باید تركيبات عمل‌‌آوري را روی سطح بتن مرطوب اعمال کرده و از پاشيدن روی سطح خشك اجتناب گردد.

تركيبات عمل‌آوري از تبخير آب بتن جلوگيري و موجب خنك شدن سطح بتن می‌گردد. بهتر است در جاهایی که در معرض تابش شدید نور خورشید قرار دارند روي سطح بتن، سايبان ايجاد کنید.

در صورتی که قرار است روی سطح بتن یک لایه دیگر از قبیل سیمان، کاشی، سرامیک و … اجرا گردد بهتر است از ترکیبات عمل آوری استفاده نشود، چراکه این گونه مواد میزان پیوستگی را كاهش مي‌دهند.

افزودنی های مورد استفاده برای کیورینگ بتن

این افزودنی‌ها به صورت مايع  تولید شده و با پاشیدن روی سطح بتن یک لایه روی آن تشکیل داده که از تبخیر آب جلوگیری می‌کنند. اين محلولها از ترکیب رزين مصنوعي و طبيعي با حلال ساخته می‌گردد. پس از اعمال تركيبات عمل‌آوري بر سطح بتن، حلال تبخير شده و رزين بر سطح باقي مي‌ماند. غشاي رزين براي مدت حدود يك تا چهار هفته باقي مانده و بر اثر هوازدگي و نور آفتاب، ترد و شكننده مي‌گردد و از سطح بتن جدا مي‌شود.

در این ترکیبات از رنگدانه‌هاي خاص استفاده می‌گردد که در برابر تابش نور خورشید مقاوم بوده و  سبب انعكاس آن می‌شوند. برای اجرای اصولی و استفاده صحیح از این افزودنی‌های کیورینگ بتن باید آن را روی سطح مرطوب اجرا کنید.

مجموعه کلینیک فنی و تخصصی بتن ایران ، سعی نموده است با بهره گیری از کارشناس و تجربیات چندین ساله ، فضایی علمی ، مشاوره و مهندسی در زمینه تکنولوژی های روز ، بازرگانی ، مهندسی و مقالات بتن  جهت دسترسی سریع ، آسان و کاربردی مهندسان ، اساتید ، کارفرمایان، کارخانجات بتن آماده ، کارخانجات بتن پیش ساخته و دانشجویان مرتبط با صنعت بتن فراهم آورد. شما می توانید با انتخاب و کلیک بر هریک از مباحث زیر به شرح موضع و کسب اطلاعات مورد نظر از طریق سایت به روز و کاربردی کلینیک فنی و تخصصی بتن ایران دسترسی یابید.