سنگدانه
تأثير سنگدانه در دوام بتن سال ها مورد بحث قرار گرفته است اما از پيچيدگي زيادي برخوردار مي باشد. نوع و جنس سنگدانه، كيفيت سنگدانه از نظر دوام در برابر عوامل جوي، ظرفيت جذب آب سنگدانه، بافت سطحي، شكل سنگدانه، حداكثر اندازه سنگدانه، بافت دانه بندي، مواد ريزدانه و مواد آلي و تا حدودي كلوخه هاي پودر شونده و زغال سنگ به همراه ميزان املاح موجود در دوام موثرند.
· نوع و جنس سنگدانه
معمولاً در آيين نامه به جنس سنگدانه (منشأ و نحوه پيدايش، كاني هاي موجود) نمي پردازند مگر اين كه در واكنش زايي با قليايي ها موثر باشد. سنگدانه هايي كه طبق استانداردها و آيين نامه ها و ضوابط موجود قابل مصرف باشند، هرچند از كيفيت يكساني در برابر خرابي هاي مختلف مانند يخبندان و آتش و غيره برخوردار نيستند، اما چندان مورد بررسي قرار نمي گيرند.
به هر حال كنترل سنگدانه ها از نظر واكنش زايي بايد با آزمايش هاي پيش بيني شده و سنگ نگاري صورت گيرد.
- كيفيت سنگدانه از نظر دوام در برابر عوامل جوي
سنگدانه ريز و درشت در آزمايش افت وزني در برابر سولفات منيزيم و يا سديم مورد آزمايش قرار مي گيرد و در صورت تأييد قابل مصرف است؛ اما هنوز نمي توان با قاطعيت گفت كه اين آزمايش از اعتبار زيادي برخوردار مي باشد. به هر حال سوابق سنگدانه ها در برابر يخبندان به ويژه وقتي در بتن بوده است بايد مورد بررسي قرار گيرد. بهتر است سنگدانه موجود در بتن مورد آزمايش قرار گيرد نه جدا از بتن.
- ظرفيت جذب آب سنگدانه ها
هر چند ممكن است تحقيقاتي اثر ظرفيت جذب آب سنگدانه ريز و درشت را بر دوام بتن در برابر عوامل خرابي مختلف مورد بررسي قرار داده باشد؛ اما هنوز حداكثر مجاز ظرفيت جذب آب در آيين نامه ها و استانداردهاي اروپايي و امريكايي منظور نشده است. آبا در برخي شرايط محيطي و اجرايي حداكثر 5/2 درصد را براي شن و 3 درصد را براي ماسه منظور كرده است كه رعايت آن ضرري ندارد.
به كمك سنگدانه هايي با جذب آب زياد، بتن هايي بادوام در برابر عوامل جوي و يخبندان ساخته اند كه نسبت آب به سيمان آن ها كم بوده است.
سنگدانه هايي با جذب آب خيلي كم (مثلاً كمتر از 1 درصد) نيز ممكن است چندان مطلوب نباشد.
- بافت سطحي
تأثير بافت سطحي بر كيفيت مقاومتي و دوام بتن به اثبات رسيده است. هر چه سطح سنگدانه ها زبرتر باشد (به ويژه درشت دانه ها) اتصال خمير سيمان به سنگدانه بهتر است و نفوذپذيري كمتر مي باشد. متأسفانه تا كنون نوع بافت سطحي به صورت كمي بيان نشده و آزمايش استاندارد و معمول براي آن وجود ندارد. بنابر اين معياري براي قبول يا رد در استانداردها و آيين نامه ها مطرح نشده است.