کرمو شدن بتن
کرمو شدن بتن یا کرمو شدگی به از بین رفتن پیوستگی بین ذرات و جدا شدن سیمان و سنگدانه‌ها گویند. این مشکل به دلیل کاهش شیره بتن اطراف سنگدانه و کم شدن خمیر سمیانی به وجود می‌آید .
کرمو شدن به دلیل جداشدگی در بتن موجود در ستون و دیوارهای برشی سازه‌های بتنی ساخته شده در ایران وجود دارد.
عوامل کرمو شدن بتن:
- عوامل درونی شامل استعداد جداشدگی مصالح مصرف‌شده در بتن.
- عوامل بیرونی شامل عدم به‌کارگیری روش مناسب در ریختن و جای دادن بتن در قالب.
در اغلب مواقع ترکیب هردو عامل درونی و بیرونی موجب کرمو شدن بتن می‌گردد.
عوامل درونی کرمو شدن بتن
1- بالا بودن نسبت آب به سیمان.
2- افزایش روانی بتن به‌ویژه برای پمپ کردن آن.
3- کمبود ماسه در بتن و یا استفاده از ماسه با بافت درشت.
4- کمبود ذرات ریزدانه در ماسه به دلیل شستشوهای غلط و زیاده از حد.
عوامل بیرونی کرمو شدن بتن
1- پرتاب کردن بتن با بیل به درون ستون یا دیوار.
2- استفاده از جام‌های بغل ریز.
3- استفاده از شوت مایل.
4- افقی گرفتن لوله پمپ برای ریختن بتن درون ستون یا دیوار.
5- استفاده از جام‌های معمولی و ریختن بتن به‌نحوی‌که با میلگردهای افقی ستون و دیوار، پی‌درپی برخورد نماید و ارتفاع زیادی را طی کند.
6- طراحی و یا اجرای غیراصولی آرماتوربندی اعضاء.
توجه: پرتاب کردن بتن با بیل به درون ستون یا دیوار، یکی از اصلی‌ترین علل بروز جداشدگی و کرموشدن بتن در کشور است. این روش بتن‌ریزی معمولاً در کارگاه‌های کوچک به‌ویژه در شرایطی که بتن با دست یا بتونیر در کارگاه مخلوط می‌گردد مشاهده می‌شود.
راه‌های مقابله با کرمو شدن بتن
مقابله با کرمو شدگی بتن به 3 روش صورت می‌گیرد.
راهکار اول اول: طراحی اصولی قطعات، میلگرد گذاری و قالب بندی بدون درز که شامل تمهیدات زیر است:
- ساخت قطعات با ابعاد مناسب.
- رفع پیچیدگی های ظاهری قطعات.
- فاصله مناسب میلگرد تا قالب.
- کاهش شلوغی میلگردها با افزایش مقاومت آنها
- کاهش شلوغی میلگرد با عدم ایجاد وصله پوششی در یک مقطع.
- کاهش شلوغی میلگرد با استفاده از میلگردهای عرضی در ستون و دیوار.
- اجرای قالب بندی با دقت و بدون درز
راهکار دوم: کاهش استعداد درونی جداشدگی بتن
- حداکثر اندازه سنگدانه های بکار رفته در ستون یا دیوار به 15 تا 20 میلی‌متر محدود گردد
- استفاده از سنگدانه با بافت دانه بندی ریز
- استفاده از ترکیب سنگدانه با شن شکسته یا نیمه شکسته و ماسه گرد گوشه در طرح اختلاط.
- محدوده اسلامپ (روانی) بتن در بتن‌ریزی دیوار یا ستون 10 تا 12.5 سانتی‌متر لحاظ گردد.
- از استفاده بیش از حد از مواد روان کننده یا فوق روان کننده خودداری کنید.
- در طرح اختلاط بتن ستون و دیوار حداکثر “نسبت آب به سیمان” از 0.55 فراتر نرود.
- برای کاهش استعداد جداشدگی بتن در طرح اختلاط از پودر سنگ یا ماسه خیلی ریز استفاده کنید
راهکار سوم: استفاده از وسایل و روش‌های مناسب برای ریختن و جای دادن بتن در قالب
استفاده از لوازم و روش‌های استاندارد در جلوگیری از جداشدگی بتن موثر است که شامل موارد زیر می‌گردد:
- استفاده از قیف هادی یا لوله یا شوت سقوطی به همراه جام (باکت) برای ریختن بتن در “راستای قائم” و هدایت‌شده
- از شوت سقوطی در انتهای لوله پمپ استفاده گردد
- استفاده از دریچه‌های جانبی در ارتفاع‌های مختلف در بدنه قالب و به فواصل حدود 1.5 متر از یکدیگر
- بتن ریزی بدون استفاده از شوت شیب‌دار و به‌صورت قائم بر روی سکوی زیر دریچه و اجازه برای سرازیر شدن بتن به درون ستون یا دیوار